غذاهایی که باعث می شوند انرژی بیشتری داشته باشیم و کمتر خسته شویم
برخی غذاها بدن انسان را شل و سست می کنند و خواب آورند و در مقابل عده ای از غذاها انرژی زا هستند و تحرك ایجاد می کنند. برای بررسی علت تأثیر انواع غذاها تحقیقات زیادی انجام شده و دانشمندان دریافته اند که علت اصلی، تأثیری است که برخی غذاها در مغز انسان می گذارند.
موسسه خانواده سلامت بنیان- احساس خستگی نوعی ناراحتی است که شاید گریبان گیر بیش از ۵۰ درصد مردم روزگار بخصوص در سنین بالاتر از ۵۰ سال است. ولی در عین حال بررسیهای علمی نشان می دهد در حدود ۵۰ درصد اشخاصی که گاه و بیگاه از خستگی و بی خوابی شکایت دارند و برای درمان به پزشک مراجعه می کنند شاید با تغییراتی جزیی در رژیم غذایی خود بتوانند انرژی خود را افزایش دهند و خستگی را درمان کنند.
تأثیر مواد غذایی بر انرژی انسان
برخی غذاها بدن انسان را شل و سست می کنند و خواب آورند و در مقابل عده ای از غذاها انرژی زا هستند و تحرك ایجاد می کنند. برای بررسی علت تأثیر انواع غذاها تحقیقات زیادی انجام شده و دانشمندان دریافته اند که علت اصلی، تأثیری است که برخی غذاها در مغز انسان می گذارند. بی حالی و سستی و احساس شادی و یا حزن و به طور کلی سطح انرژی بدن انسان تا حدود زیادی تحت تأثیر نورونها یعنی سلولهای اعصاب مغز قرار دارند که با کمک ترکیبات شیمیایی پیام رسان به نام نوروترانس قسمتهای مختلفه بدن منتقل و ابلاغ می شود.
وقتی ویتامین ها به بدن انرژی می دهند
تحقیقات علمی نشان می دهد ویتامین ها و مواد معدنی انرژی زا، در برانگیختن و فعال نمودن ترکیبات شیمیایی موجود در مغز برای رفع خستگی و سرحال بودن انسان تأثیر محسوس دارد و خوشبختانه تأمین ویتامین ها و مواد معدنی مناسب نظير آهن، از طریق خوردن مقدار کافی سبزیها و میوه ها و مواد معدنی آهن دار امکان پذیر است.
در يك تحقیق که در مورد ۴۱۱ نفر دندانپزشك و همسرانشان انجام گرفته مشاهده شده است آنهایی که روزانه در حدود ۴۰۰ میلی گرم ویتامین C خورده اند خیلی کمتر از آنهایی که روزانه ۱۰۰ میلی گرم و یا کمتر ویتامین C خورده اند احساس خستگی می کرده اند و این نشان می دهد که ویتامین تا چه حد در رفع خستگی مؤثر است.
خوشبختانه با خوردن سبزیها و میوه ها و عصاره های آنها می توان بآسانی مقدار ویتامین C درمانی لازم را برای بدن تأمین نمود زیرايك لیوان متوسط آب پرتقال تازه در حدود ۸۰-۶۰ میلی گرم ویتامین C دارد. در نیم پیمانه توت فرنگی در حدود ۴۲ میلی گرم و در نیم پیمانه کلم بروکلی بخارپز در حدود ۵۰ میلی گرم ویتامین C وجود دارد.
آهن را فراموش نکنید
آهن نیز برای تأمین انرژی بخصوص برای زنان که در دوران عادت ماهیانه مقدار زیادی خون از دست می دهند ماده لازم و اساسی است و به طوری که بررسی ها نشان می دهد در حدود ۳۹ درصد زنان ممکن است کمبود آهن داشته باشند و کمبود آهن حتى بمقدار خیلی ناچیز ممکن است ایجاد سستی و بی حالی و خستگی نماید.
خوشبختانه کمبود آهن را نیز می توان به آسانی با رژیم غذایی مناسب جبران کرد. برای مثال گوشت قرمز کم چربی منبع خوبی برای آهن است مثلا در ۱۰۰ گرم گوشت استيك حدود ۲ میلی گرم آهن وجود دارد که ۱۳ درصد مقدار لازم روزانه برای زنان و ۲۰ در صد مقدار لازم برای مردان را تأمین می کند.
نقش هیدراتهای کربن
در حالی که غذاهای سرشار از پروتیین انسان را سرحال می آورد و تولید انرژی می کند، خوردن مواد نشاسته ای نظیر ماکارونی با سیب زمینی بخصوص برای ناهار ، ایجاد سستی و بی حالی و در برخی اشخاص کمی گیجی می کند و این نتیجه تأثیری است که این نوع مواد غذایی در ترکیبات شیمیایی مغز دارند.
در تحقیقی که در انگلستان به منظور بررسی تأثیر انواع مواد غذایی روی تغییرات انرژی بدن انجام شده، به گروهی از داوطلبان در موقع ناهار انواع مختلفی مواد غذایی معمولی داده شده و به گروه دیگری در موقع ناهار غذای کم چربی و سرشار از هیدراتهای کربن داده شده و به گروهی دیگر غذایی شامل مقدار متوسطی مواد هیدرات کربن و مقدار متوسطی چربی و بالاخره به گروهی دیگر غذای پرچربی و مقدار خیلی کم هیدراتهای کربن داده شده است.
در این تحقیق مشاهده شده است گروهی که غذای آنها شامل مواد غذایی خیلی چرب بوده و همچنین گروهی که از مواد غذایی سرشار از هیدراتهای کربن استفاده کرده بودند پس از خوردن غذا بیشتر احساس لختی و گیجی کرده اند و در مقابل گروهی که ناهار آنها شامل کمی هیدرات کربن بوده است خیلی کمتر احساس لختی و سستی نموده اند.
مخلوطی از هیدرات کربن و پروتیین بهترین گزینه برای تأمین انرژی است
بهترین و مناسب ترین رژیم غذایی از نظر تأمین انرژی آن است که به طور متعادل شامل مخلوطی از مواد هیدرات کربن و پروتیین باشد. در اینجا باید توجه شود که منظور از هیدرات کربن انواع هیدراتهای کربن پیچیده نظیر مواد نشاسته ای است و خوردن گلوکز آماده با سایر قندهای آماده جذب در این توصیه منظور نمی باشد.
در مقابل نظریه دکتر سامر شواهد دیگری متناقض با این نظریه وجود دارد و آن در مورد اشخاصی است که به طور مادرزادی علاقه شدیدی به خوردن مواد هیدراتهای کربن دارند و معلوم نیست که چرا این قبیل اشخاص پس از خوردن غذاهای سرشار از هیدرات های کربن احساس انرژی زیاد می نمایند. توضیحی که دانشمندان مؤسسه MIT در کمبریج برای این پدیده دارند این است که شاید این نوع اشخاص مقدار خیلی کم سروتونین تولید می کنند و این علاقه شدید طبیعی آنها به مواد غذایی سرشار از هیدرات های کربن، برای افزایش تولید سروتونین به مقدار لازم است.
بنابراین توصیه دکتر سامر با توجه به تمام جوانب امر این است که اگر شخصی واقعا برای خوردن غذاهای سرشار از هیدراتهای کربن بی قرار است و خیلی دوست دارد، طبق میل و دلخواه خود به خوردن این نوع غذاها ادامه دهد و از سیب زمینی، کباب، نان، ماکارونی و یا سایر انواع غذاهای سرشار از هیدرات کربن در ناهار استفاده کند و از این طریق با خستگی مبارزه نماید و سرحالی خود را حفظ کند.
اما و اگرهای استفاده از کافئین
در حالی که استفاده از ۱ . ۲ فنجان قهوه صبحها پس از برخاستن از خواب در اغلب اشخاص برای هشیاری و فعال کردن مغز و سرحال آمدن اثر مثبتی دارد ولی اگر در مصرف قهوه زیاده روی شود پس از چند روز سطح انرژی کاهش پیدا می کند.
در مورد کافیین مسأله کمی پیچیده است و در عین حال که خوردن ۲ – ۱ فنجان قهوه در اغلب اشخاص برای فعال کردن مغز و هشیاری اثر مثبت دارد ولی معلوم نیست که چرا مصرف زیاد کافیین انرژی را کاهش می دهد.
تحقیقات نشان می دهد که اسراف در مصرف کافیین با خوردن چندین فنجان قهوه متوالی یا کولا و یا چای یا سایر نوشابه های دارای کافیین معمولا يك دوره افول انرژی و سستی و بی حالی در پی دارد. و برای این که دوباره انرژی بدن بازیابی شود، اغلب اشخاص در این مواقع قهوه بیشتری می خورند و این یك دور باطلی ایجاد می کند زیرا دائم سطح انرژی بالا می رود و پس از آن پایین می آید.
دريك بررسی که در مورد عده ای داوطلب با سابقه ناراحتی خستگی و بی حالی انجام شده، از داوطلبان خواسته شده است که در مدت دو هفته از رژیم غذایی بدون قند و کافیین استفاده کنند و با کمال تعجب مشاهده شده است که تعداد زیادی از آنها با این رژیم بهبودی محسوسی یافتند و جالب تر آن است همین که بعدا پس از مدتی که رژیم را کنار گذارده و قند و کافیین را در رژیم غذایی خود وارد کردند ۴۴ درصد آنها مجددا احساس ناراحتی و خستگی نمودند.
مطالب مرتبط: