والدین چه زمانی و چگونه باید به فرزندشان آموزش جنسی بدهند؟
در دنیای امروز، آموزش جنسی یکی از ضروریات تربیت فرزند است و اگر به این نکته کم توجهی شود، می‌تواند عواقب بدی به دنبال داشته باشد.
موسسه خانواده سلامت بنیان – دکتر علی شیخ‌الاسلامی، روانشناس و سکس‌تراپیست؛ برخی از والدین تصور می‌کنند که آموزش جنسی و تربیت جنسی به فرزند خود را باید از دوره نوجوانی و بلوغ آغاز کنند، اما این دیدگاه غلط است.
در واقع، تربیت جنسی از دوره نوزادی فرزند شروع می‌شود و در این دوران اهمیت زیادی دارد که نوزاد در آغوش گرفته شود و والدین، بدن او را لمس کنند و ماساژ دهند. همه این محبت‌ها و نوازش‌های لمسی و عاطفی که نوزاد از پدر و مادر و اطرافیان دریافت می‌کند در سلامت جنسی او در آینده تاثیرگذار است.
سنی که باید در مورد اندام‌های خصوصی به بچه‌ها آموزش دهیم
در سنین 3 تا 4 سالگی، آموزش اندام‌هایی خصوصی را به بچه‌ها ارائه می‌دهیم و به آنها می‌گوییم که نواحی تناسلی، باسن، لب‌ها و سینه‌ها جزو اندام‌های خصوصی هستند و هیچ‌کس بدون اجازه و رضایت کودک، حق دیدن این نقاط یا تماس با آنها را ندارد. البته، غیر از پدر، مادر موقع تعویض لباس یا حمام کردن و پزشکی که برای درمان به او مراجعه می‌کنند. البته، در مورد این افراد هم رضایت کودک اهمیت دارد.
رفتاری که باید در مواجهه با سوالات جنسی کودک داشته باشیم
بعد از این، آموزش جنسی سن مشخصی ندارد تا وقتی که کودک اولین سوال جنسی خود را بپرسد. در آن زمان، سن آموزش این مسائل برای بچه آغاز می‌شود و این سن برای هر بچه‌ای متفاوت است.
وقتی کودک از ما سوال جنسی می‌پرسد باید برخورد خوب و پذیرنده‌ای با او داشته باشیم. در غیر این صورت، او متوجه می‌شود که این سوالات را نباید از ما بپرسد و به دنبال منابع جایگزین می‌گردد.
اولین نکته‌ای که اهمیت دارد، ارزیابی اطلاعات فرزند درباره آن مساله و منبع اطلاعاتی اوست. برای همین، از فرزندمان می‌پرسیم که خودت راجع به این موضوع چه چیزی می‌دانی و از کجا راجع به آن اطلاعات به دست آورده‌ای. سپس، کمی اطلاعات، بیشتر از آنچه که فرزندمان می‌داند به او انتقال می‌دهیم.
باید به خاطر داشته باشیم که اگر اطلاعات خیلی زیادی به بچه‌ای که چیزهای کمی می‌داند، بدهیم، او را کنجکاو می‌کنیم. در مورد بچه‌ای هم که چیزهای زیادی می‌داند، اگر اطلاعات کمی به او بدهیم، می‌فهمد که سر کارش گذاشته‌ایم و دیگر از ما سوالی نمی‌کند.
باید از فرزندمان بخواهیم که هر سوالی دارد از خودمان بپرسد.
اگر منبع اطلاعاتی او غیر معتبر بود، اعتبار این منبع را در ذهن او مخدوش می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که اطلاعاتی که مثلا از این سایت به دست آورده‌ای معتبر نیست. اگر هم لازم بود، منابع معتبری را به او معرفی می‌کنیم.
این نکته را هم بدانید که وقتی بچه‌ها در زمینه مسائل جنسی سوال می‌پرسند، تنها یک کنجکاوی ساده نسبت به این موضوع دارند و نگاه آنها به این مسائل مانند نگاه بزرگسالان نیست.
آموزش جنسی در سن بلوغ چگونه باید باشد؟
سن مناسب بعدی که باید به بچه‌ها آموزش جنسی بدهیم، در مورد دخترها 8 تا 9 سالگی و در مورد پسرها 11 تا 12 سالگی است که فرایند بلوغ آنها شروع می‌شود.
باید در این مرحله، درباره بلوغ و تغییرات جسمی، روحی و اجتماعی آن، اطلاعات کافی در اختیار فرزندمان قرار دهیم. بچه باید در این باره اطلاعات داشته باشد تا وقتی که با این تغییرات مواجه شد، شوکه نشود.
مثلا بچه‌ها باید بدانند که رشد اندام‌هایشان تا پایان فرایند بلوغ، غیر متقارن است. ممکن است یک نفر ابتدا قدش رشد کند و بچه دیگر، دیرتر قد بکشد. در مورد رشد سایر اندام‌ها مثل سینه‌ها نیز بین بچه‌ها تفاوت وجود دارد. از آنجایی که بچه‌ها در مدرسه، خودشان را با هم مقایسه می‌کنند، ممکن است به دلیل ناآگاهی، برچسب‌هایی به هم بزنند که بار روانی منفی برای‌شان ایجاد کند.
بچه باید بداند که ممکن است یکی زودتر ریش و سبیل درآورد، دیگری صدایش زودتر از بقیه بم شود یا دیگری زودتر از بقیه قد بکشد و غیره. در این صورت، نمی‌ترسد و دوره بلوغ را با بحران کمتر و سلامت بیشتر پشت سر می‌گذارد.
بعد از دوره بلوغ که معمولا در دخترها در سن 13 – 14 سالگی و در پسرها در سن 15 – 16 سالگی اتفاق می‌افتد، وقتش رسیده که آموزش جنسی را به طور کامل به بچه‌ها ارائه دهیم. یعنی باید بحث‌هایی مثل خود رابطه جنسی، پرده بکارت، بارداری ناخواسته و غیره را باید با آنها در میان بگذاریم تا اگر با این مسائل مواجه شدند بتوانند رفتار درستی نشان دهند.
با توجه به گسترش اینترنت، بسیاری از بچه‌ها حتی قبل از این سن هم با این مسائل آشنا هستند و در مواردی حتی تجربه جنسی در کودکی هم اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، باید اطلاعات لازم را داشته باشند.
بسیاری از پدر و مادرها نمی‌خواهند بپذیرند که این مسائل وجود دارد و باید با آنها مواجه شوند.
والدینی که نمی‌توانند به صورت مستقیم درباره این مسائل با فرزندشان صحبت کنند، باید او را پیش مشاور ببرند تا اطلاعات لازم را از طریق مشاور دریافت کند.
برخورد درست با فرزندی که می‌خواهد دوست دختر یا دوست پسر داشته باشد
نکته دیگری که بسیاری از والدین پس از دوران بلوغ با آن مواجه می‌شوند، این است که فرزندشان می‌خواهد دوست پسر یا دوست دختر داشته باشد. در این زمینه، به ارزش‌های فرهنگی خانواده نگاه می‌کنیم. اگر خانواده در مورد ارزش‌های فرهنگی خود با بچه به صورت اقناعی صحبت کند، می‌تواند این ارزش‌ها را به بچه‌ها منتقل کند، اما اگر انتقال ارزش‌های فرهنگی فقط در قالب نهی بدون اقناع صورت بگیرد، طبیعتا بچه مسیر متفاوتی را با خانواده در پیش می‌گیرد. به همین دلیل، به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم که با بچه‌ها درباره ارزش‌های خانوادگی صحبت کنند. البته، نه این که فقط به بچه بگویند که ما این ارزش‌ها را داریم. آنها باید چرایی انتخاب این ارزش‌ها برای خودشان را هم بیان کنند.
سپس بچه آزاد باشد که دلایل اقناعی پدر و مادر را بپذیرد یا این که آنها را رد کند و برای خودش ارزش‌های دیگری را انتخاب کند. اگر نمی‌توانیم جلوی بچه را بگیریم تا ارزش‌هایی را انتخاب نکند، باید با او همراه شویم و بتوانیم او را قانع کنیم که ارزش‌هایش درست نیست. در واقع، خود او باید به این باور برسد و سپس ارزش‌های درستی انتخاب کند. اگر ارزش‌هایی با تحمیل و اجبار منتقل شوند، بچه پس از مدتی آنها را پس می‌زند.
خانواده‌ها باید روی آموزش مسائل اخلاقی، تعهد و وفاداری به بچه‌ها تمرکز کنند. یعنی فرزند ما باید به این باور برسد که نباید در رابطه‌ای که با جنس مخالف دارد به او آسیب برساند. او باید مصالح خود را با مصالح دیگری، یکسان ببیند.
وقتی او اصول رابطه درست را یاد گرفت، حتی اگر با یک دختر یا یک پسر وارد رابطه شد، سعی می‌کند اصول ارتباط سالم را حفظ کند. اما اگر این مهارت را یاد نگیرد، وقتی وارد رابطه شود، دنبال سوءاستفاده می‌رود و رابطه را خراب می‌کند.
به همین دلیل، ما بیشتر روی مهارت‌های زندگی، و اخلاقی بار آوردن بچه‌ها تاکید داریم. در واقع، والدین باید ارزش‌های اخلاقی را برای بچه‌ها جا بیندازند و آنها را درونی کنند. در این صورت، تجربه‌های بچه‌ها آسیب‌زا نخواهد بود و خطری برای خودش یا دیگران ایجاد نمی‌کند.
مطالب مرتبط
سوالات متداولی که مادران درباره تربیت جنسی کودکانشان دارند
می خواهید از فرزندتان سوءاستفاده جنسی نشود؟ این کتاب ها را بخوانید
سه مولفه بسیار مهم برای رشد جنسی کودک
یک نوازد تا سن دو سالگی چه نوع تمایلات جنسی دارد؟
کودک بین 2 تا 4 سال چه نوع تمایلات جنسی دارد؟
4 سالگی کودک و آغاز سوالات او درباره زاد و ولد
روش جواب دادن به سوالات بچه ها درباره زاد و ولد
نحوه برخورد درست والدین با جوک های همجنس گرایانه کودکان
