اگر کودکی دارید که به حرفتان گوش نمی دهد این مطلب را بخوانید؛ کلمات سفید و سیاه که در تربیت کودک باید به آنها توجه داشته باشید
گاهی اوقات اطاعت نکردن کودکان ناشی از مبهم بودن خواسته های والدین است. چنان که اغلب فرزند خود را تشویق می کنیم که مهاجم باشد و اجازه ندهد دوستانش او را کتک بزنند ولی وقتی برادر خود را کتک می زند او را تنبیه می کنیم. برای تربیت کودک باید به این مساله توجه داشته باشیم.
موسسه خانواده سلامت بنیان، راضیه جلالی، روانشناس؛ یکی از مشکلات تربیت کودک این است که بعضی از کودکان سخن شما را می پذیرند ولی بار دیگر رفتار ناشایست خود را تکرار می کنند. کلمات ابزارهایی هستند که برای تربیت و آموزش و همچنین برای حل مشکلات از آنها استفاده می کنیم. اما اغلب از یاد می بریم که کودک از نظر درک و فهم کلمات، مبتدی است و فقط به ظاهر آنها توجه دارد لذا از بسیاری لغات روزمره برداشتی نادرست می کند. به عنوان مثال گروهی از کودکان 3 ساله که برای نخستین بار به مهدکودک می رفتند وقتی با فرمان “صف ببندید” روبه رو شدند معنی آن را درک نکردند.
کودکانی که سن بیشتری دارند در حل مشکلات از مهارت افزون تری نیز برخوردارند. به عبارت دیگر قضاوتی دقیق تر دارند، راه حل هایی مناسب تر انتخاب می کنند و می دانند که هر انتخاب پیامدهای خاص خود را دارد. برای دستیابی به اینگونه مهارت ها نخست باید به یاد دادن کلمات پرداخت سپس هدف هایی را که در ورای آنها نهفته است و کاربرد ویژه هر رفتار را آموزش داد.
کودکان گاهی اوقات حرف های ما را درک نمی کنند
گاهی اوقات ما فهم و درکی را به کودک نسبت می دهیم که در حقیقت فاقد آن است و این مساله در تربیت کودک ایجاد اختلال می کند. برای مثال به آنها می گوییم “وقتی جوراب به پات می کنم تکان نخور” یا “وقتی به خانه می آیی کفش هایت را دربیار” . کودکان این دستورها را اجرا می کنند زیرا از دوران کودکی این دستورات را شنیده اند و در صورت کوتاهی در انجام آنها تنبیه شده اند لذا از پیامدهای فرمان ناپذیری اگاه هستند.
گاهی اوقات اطاعت نکردن کودکان ناشی از مبهم بودن خواسته های والدین است. چنان که اغلب فرزند خود را تشویق می کنیم که مهاجم باشد و اجازه ندهد دوستانش او را کتک بزنند ولی وقتی برادر خود را کتک می زند او را تنبیه می کنیم. در چنین شرایطی کودک به نتیجه نمی رسد که کتک زدن درست است یا غلط؟ و اگر نادرست است چه عاملی را می تواند جایگزین آن سازد؟ ممکن است به فرزند خود بگویید “برادرت را کتک نزن چون ممکن است آسیب ببیند”، حال آنکه برای فرزند خشمگین شما آسیب دیدن برادرش اهمیتی ندارد.
روش تربیتی درست وقتی فرزندمان اسباب بازی دوستش را به زور می گیرد
فرزند شما ممکن است اسباب بازی دوستش را به زور از او بگیرد. در این شرایط شما به فرزند خود می گویید “تو نمی توانی اسباب بازی کسی را به زور بگیری. آیا دوست داری که دیگران هم اسباب بازی تو را به زور بگیرند ؟” او می گوید “نه”. سپس از او می خواهید که از دوستش عذرخواهی کند. این درخواست تربیتی شما نباید با عجله طرح شود. نخست به سخنان هر دو طرف گوش دهید تا از مشکلی که بین آنها پدید آمده آگاه شوید. هیچ گاه بدون تحقیق درباره نیت و انگیزه رفتارهای ناشایست فرزندتان نتیجه گیری نکنید بلکه سعی کنید علت این رفتارها را بیابید و برای این کار به سخنان و توضیحات او به دقت گوش دهید تا تربیت کودک را به درستی انجام دهید.
چگونه با فرزندمان حرف بزنیم و به حرف های او گوش دهیم؟
اکنون به نکته هایی در مورد حرف زدن با کودک و گوش دادن به حرف های او توجه کنید:
- اگر می خواهید تربیت کودک به درستی انجام شود هیچ گاه به سرعت قضاوت نکنید که رفتار فرزندتان بی دلیل بوده است. از فرزند خود بپرسید چرا چنین رفتاری را مرتکب شده است؟ او ممکن است دلیلی قانع کننده برای رفتار خود داشته باشد. سپس در مورد سایر رفتارهایی که می توان جایگزین آن ساخت با او صحبت کنید.
- هیچ گاه سخنان فرزندتان را قطع نکنید و اجازه دهید توضیحات خود را به طور کامل بیان کند.
- وقتی فرزندتان با شما صحبت می کند به چشمان او نگاه کنید تا بداند که در حال گوش دادن به سخنان او هستید.
- به حرکات فرزندتان توجه کنید. ممکن است از حرکات او چنین استنباط کنید که او قادر به روشن ساختن ماجرا نیست و نمی تواند ایده خود را منتقل کند لذا به طرح سوالات بیشتری نیاز است.
- از فرزند خود بپرسید “اگر ندا تو را کتک بزند چه احساسی خواهی داشت؟” مطرح ساختن اینگونه پرسش ها باعث می شود از احساسات فرزندتان آگاه شوید و در حل مشکل موفق تر عمل کنید.
- پس از اینکه به سخنان فرزندتان گوش دادید درباره راه حل های مختلف با او گفت و گو کنید. کودک خود را با پیشنهادهای مختلف راهنمایی کنید ولی هیچگاه نظر خود را به او تحمیل نکنید و اجازه دهید تا خود جایگزینی مناسب برای آن برگزیند. هدفتان باید این باشد که به او بیاموزید چگونه می تواند به حل مشکلات بیندیشد.
- کودکانی که خودشان مشکل خود را حل می کنند بسیار موفق تر از کودکانی هستند که والدین شان به آنها راه حل می دهند زیرا وقتی یک راه حل بی نتیجه بود به دیگر راه حل های سودمند می اندیشند.
- کودکان باید در پی یافتن جایگزین هایی مناسب برای رفتارهای ناپسند خود باشند ولی شما نباید داور آنها شوید بلکه باید به آنها بیاموزید که چگونه درباره رفتارهای خود فکر کنند.
- عروسک بازی و بازی کردن در نمایشنامه های گوناگون به کودکان کمک می کند تا “چگونگی استفاده ازکلمات را به منظور استدلال کردن” بیاموزند. والدین می توانند با طرح پرسش هایی مانند “چرا؟” “چه چیز دیگر؟” “چه؟” “چه احساسی خواهی داشت؟” در فهم معانی لغات به فرزندان خود کمک کنند.
کلمات سفید و سیاه که در تربیت کودک باید به آنها توجه داشته باشید
این که در تعامل با کودک خود از چه کلماتی و چگونه استفاده کنید می تواند به شما در حل مشکلاتی که با کودکتان دارید کمک کند. به این موارد توجه کنید:
- از کلمه “نه”، “کلمه های نفی” و جمله هایی مانند “چه کارهایی را نباید کرد” یا “آیا فلان چیز خوب است یا خوب نیست” استفاده نکنید. این مفاهیم را از طریق جمله های مثبت مانند “تو دختر خوبی هستی نه پسر” می توان به کوکان آموزش داد.
- از کلمه های “تشابه” و “تفاوت” استفاده کنید تا به فرزندتان بیاموزید که کتک زدن و لگد زدن شبیه هم هستند و هر دو باعث صدمه زدن به فرد می شوند ولی درخواست کردن از دیگران روشی متفاوت است.
- از کلمه های “خوشحالی”، “ناراحتی” و “خشونت” استفاده کنید تا به فرزندتان بیاموزید که مردم چه احساسی دارند و چگونه می توان احساس آنها را تغییر داد.
- از واژه “یا” برای آموزش انتخاب کردن استفاده کنید. مثلا به او بگویید “تو این اسباب بازی را دوست داری یا آن یکی را؟”
- از واژگان “چرا” و “زیرا” برای آموزش “علت و معلول” به فرزندتان استفاده کنید. در این صورت پیامدها و نتایج اعمال برای او قابل درک خواهند شد.
- از عبارت “ممکن است” برای آموزش دادن جایگزین ها و راه حل های گوناگون استفاده کنید.
مطالب مرتبط:
به این ۹ گام عمل کنید تا دختر موفقی داشته باشید
