اختلال دوقطبی؛ سردرگمی در میان شادی و اندوه

19 فروردین 1402

اختلال دوقطبی که با نام “افسردگی – شیدایی” نیز شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌هایی است که فرد در آن، فراز و فرودهای زیادی را در خلق‌وخوی خود تجربه می‌کند.

موسسه خانواده سلامت بنیان – برای همه ما پیش می‌آید که بعضی از روزها بسیار پر انرژی و فعال هستیم، اما در بعضی از روزهای دیگر، افسردگی بیخ گلوی‌مان را می‌گیرد و دست از سرمان برنمی‌دارد. این حالت‌ها بنا به شرایط زندگی و اتفاقاتی که می‌افتد می‌تواند در زندگی همه ما پیش بیاید. با این حال، گاهی شدت این افسردگی‌ها و شادی‌ها بسیار زیاد و مدت زمان آن نیز طولانی است. در چنین شرایطی ممکن است فرد به اختلال دوقطبی مبتلا شده باشد.

اختلال دوقطبی که با نام “افسردگی – شیدایی” نیز شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌هایی است که فرد در آن، فراز و فرودهای زیادی را در خلق‌وخوی خود تجربه می‌کند. این بیماری‌ ممکن است هفته‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد و بیماران به ندرت حال طبیعی را تجربه کنند.

علایمی که مبتلایان به اختلال دوقطبی در دوره شیدایی تجربه می‌کنند

در طول دوره شیدایی که به آن “مانیا” نیز گفته می‌شود، فرد به شدت خوشحال و فعال است و انرژی بسیار زیادی دارد. برخی دیگر از علائم دوره شیدایی به شرح زیر هستند:

گاهی افراد در این دوره به جای شادی زیاد، پرخاشگری و تحریک‌پذیری زیادی را تجربه می‌کنند.
این افراد معمولا زیاد و بسیار تند حرف می‌زنند و علاقه به گفتن جوک دارند و اگر کسی جلوی زیاد صحبت کردن‌شان را بگیرد، بسیار عصبی می‌شوند.
در دوره مانیا، افراد مبتلا معمولا نیاز کمی به خواب دارند، به‌طوری‌که با خواب بسیار کم هم پر انرژی هستند یا این که حتی ممکن است چند روز نخوابند و همچنان پر انرژی باشند.
میل جنسی در دوره مانیا معمولا بالاست و می‌تواند منجر به رفتارهای پر خطر جنسی شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های جنسی یا بارداری را بالا ببرد.
افرادی که درگیر مانیا هستند به علت انرژی بسیار زیادی که دارند، معمولا برنامه‌های زیادی برای خود می‌ریزند و پروژه‌های مختلفی را آغاز می‌کنند، اما پس از مدتی که افسردگی از راه می‌رسد، پروژه‌هایشان نیمه کاره می‌ماند.
میل دست زدن به رفتارهای پر خطر، از جمله مصرف موادمخدر در این افراد بالاست.
اعتماد به نفس افراد در این دوره بسیار بالاست و به خودشان اطمینان زیادی دارند.
افرادی که در این دوره به سر می‌برند تصمیم‌های ناگهانی زیادی می‌گیرند و به عواقب آن فکر نمی‌کنند. این تصمیم‌ها می‌تواند منجر به اشتباهات مالی، شکست در روابط و غیره شود.
ولخرجی بسیار زیاد و خرید وسایل گران‌قیمت می‌تواند یکی از نشانه‌های ورود فرد به دوره مانیا باشد.
برخی از افراد در این دوره خلاقیت بیشتری به خرج می‌دهند.

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در دوره افسردگی چه نشانه‌هایی دارند؟

طول مدت شیدایی در افراد مختلف، متفاوت است و می‌تواند هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. اما پس از آن سر و کله افسردگی پیدا می‌شود.

دوره افسردگی با نشانه‌های زیر همراه است:

مشخصه اصلی این دوره، غم و ناراحتی زیاد است؛ غمی که با گذشت زمان نه تنها بهبود نمی‌یابد، بلکه بیشتر و بیشتر می‌شود.
بسیاری از افراد در این دوره، مدام بغض دارند و گریه می‌کنند؛ آن هم بدون دلیل.
انزوای اجتماعی و فاصله گرفتن از دیگران یکی از مشخصات این دوران است.
افرادی که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند، معمولا از اعتماد به نفس پایین رنج می‌برند و این‌گونه به خودشان القا می‌کنند که توانایی انجام هیچ کاری را ندارند.
در دوره افسردگی، حساسیت بسیار زیاد و زودرنجی سراغ آدم‌ها می‌آید و آنها از هر چیز کوچکی ناراحت می‌شوند.
برخلاف دوره مانیا که افراد در آن انرژی بسیار زیادی دارند و مدام در حال فعالیت هستند، در دوره افسردگی، انرژی آنها به شدت کاهش پیدا می‌کند و میل و توانایی خود را برای انجام هر کاری از دست می‌دهند.
افراد در این دوره به اختلالات خوردن مبتلا می‌شوند و ممکن است گاهی بسیار پر اشتها و گاهی بسیار کم اشتها باشند.
اضطراب و استرس بالا از ویژگی‌های این دوره است.
پر خوابی زیاد، کم خوابی شدید و به‌طور کلی، اختلال در خواب، افرادی که دچار افسردگی می‌شوند را آزار می‌دهد.
بسیاری از افراد در این دوره به خودکشی فکر می‌کنند و به آن تمایل دارند و برخی نیز اقدام به خودکشی می‌کنند.

چه دلایلی باعث بروز این بیماری می‌شوند؟

عوامل مختلفی دخیل هستند که باعث می‌شوند یک فرد به اختلال دو قطبی مبتلا شود که در میان آنها، ژنتیک از همه موثرتر است. مواردی مانند استرس‌های شدید و بحران‌های زندگی مانند طلاق و غیره نیز می‌توانند در این زمینه تاثیرگذار باشند، اما تاثیر آنها معمولا به این صورت است که آتش زیر خاکستر را شعله‌ور می‌کنند. در واقع، این موارد می‌توانند عاملی برای بروز بیماری نهفته در فرد باشند.

چگونه تشخیص دهیم که به اختلال دوقطبی مبتلا هستیم یا خیر؟

همان‌طور که در ابتدای این مطلب اشاره شد، همه مردم نوسانات خلقی را تجربه می‌کنند و در دوره‌هایی شاد و در دوره‌های دیگر، کم انرژی هستند. بنابراین، صرف وجود این حالات، نمی‌توانید به خودتان یا دیگران انگ دوقطبی بودن بزنید. تشخیص این بیماری نیاز به بررسی‌های دقیق روانشناسی و روانپزشکی دارد و پزشک یا روانشناس با گرفتن شرح حال دقیق مراجع تشخیص می‌دهد که او مبتلا به این بیماری هست یا خیر.