شما هم مدام از کودک خود، فیلم و عکس در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنید؟ آیا از تبعات این کار، آگاه هستید؟
وقتی والدین از این هیجانات کودک فیلم می‌گیرند و آن را منتشر می‌کنند، احساس ناامنی از محیط خانواده برای کودک ایجاد می‌شود. همان‌طور که ما بزرگسالان به یک محیط امن و خصوصی نیاز داریم، کودکان نیز به این حریم خصوصی احتیاج دارند.
موسسه خانواده سلامت بنیان – سمیرا فرزان، مشاور و روانشناس کودک؛ حتما شما هم روزانه ده‌ها عکس و فیلم از کودکان در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید که مشغول بازی و شیرین زبانی و کارهای دیگر هستند. حتی تعدادی از این کودکان، پیج‌های بلاگری پر بازدید دارند که توسط والدین‌شان اداره می‌شود و البته، درآمد خوبی هم برای والدین دارد. با این حال، مشکلات متعددی در انتظار این بچه‌هاست.
کودکان زیر 7 سالی که عکس‌ها و فیلم‌های آنها به‌طور مداوم توسط والدین در فضای مجازی منتشر می‌شود، قدرتی برای اعتراض به این موضوع را ندارند و این مساله بسیار قابل توجه است.
وقتی والدین به جای پاسخ دادن به هیجان‌های منفی کودک از او عکس و فیلم می‌گیرند
کودکی را در نظر بگیرید که در حال گریه یا لج‌بازی کردن است، اما به جای آن که والدین در آن لحظه، پاسخگوی هیجان‌های منفی او باشند و به درستی به احساس ناراحتی یا خشم او پاسخ بدهند، دوربین به دست می‌گیرند و از حال نامناسب فرزندشان عکس و فیلم گرفته و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند تا از مردم بازخورد بگیرند. چنین کودکی چه احساسی نسبت به رفتار والدینش پیدا خواهد کرد؟ قطعا احساس مثبتی نخواهد بود.
تصور بعضی از افراد این است که وقتی از فرزندشان عکس یا فیلم می‌گیرند، به او کمک می‌کنند که هیجان‌هایش را کنترل کند. اما کنترل هیجانی، رابطه بین والد و فرزند است که باید به‌صورت مستقیم ایجاد شود و هیچ مانع و وسیله‌ای نباید در این ارتباط دخیل باشد. وقتی کودک درگیر هیجانات منفی است، والدین باید کارهای دیگرشان را کنار بگذارند، با فرزندشان حرف بزنند و به او کمک کنند.
کودکان به یک محیط خانوادگی امن نیاز دارند؛ آن را از بین نبریم
وقتی والدین از این هیجانات کودک فیلم می‌گیرند و آن را منتشر می‌کنند، احساس ناامنی از محیط خانواده برای کودک ایجاد می‌شود. همان‌طور که ما بزرگسالان به یک محیط امن و خصوصی نیاز داریم، کودکان نیز به این حریم خصوصی احتیاج دارند.
گاهی در فضای مجازی دیده می‌شود که مادری از عوض کردن پوشک یا حمام بردن فرزند و در حالی که او کاملا عریان است، فیلم منتشر می‌کند. در چنین شرایطی، حریم شخصی برای کودک وجود ندارد.
وقتی مرزهای محیط امن خانواده و حریم‌ها را می‌شکنیم و خصوصی‌ترین مسایل کودک را منتشر می‌کنیم، انگار در یک مکان عمومی مثل پارک، این کار را انجام داده‌ایم. آیا پوشش ما در خانه و بیرون از خانه یکی است؟ قطعا این‌گونه نیست. پس چطور حاضر می‌شویم فرزند ما که قرار است در محیط امن خانواده رشد کند، از بدو تولد به واسطه انتشار عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی او در فضای مجازی، امنیت روانی‌اش خدشه‌دار شود؟
تاثیری که این رفتارها در عزت نفس کودک دارد
از سوی دیگر، به این موضوع توجه داشته باشید که وقتی به‌طور مداوم عکس‌ها و فیلم‌های کودک را در فضای مجازی منتشر می‌کنید، تصویری از او به وجود می‌آورید که وقتی بزرگ شد، دستاویز شوخی‌ها و تمسخرهای دیگران قرار بگیرد. مثلا کودکی که کار بدی انجام می‌دهد، زیاد گریه می‌کند یا با زبان کودکانه‌اش، کلمات را جابه‌جا می‌گوید، وقتی بزرگ می‌شود و می‌خواهد خود را در خانواده و جامعه نشان دهد، همچنان آن تصاویر بچگی‌اش در ذهن دیگران وجود دارد و او را مسخره می‌کنند. در واقع، این رفتار در عزت نفس کودک تاثیر منفی می‌گذارد.
چرا ما باید برای دیگران تشریح کنیم که فرزند ما چگونه رفتار می‌کند یا چه مشکلاتی دارد؟ چه لزومی دارد که دیگران از روند رشدی فرزند ما اطلاع پیدا کنند؟
وقتی والدین از فرزندشان سوءاستفاده تبلیغاتی می‌کنند
بعضی از والدین با استفاده از تصاویر فرزندان‌شان، تبلیغات انجام می‌دهند و از بچه‌های‌شان به‌عنوان وسیله تبلیغاتی سوءاستفاده می‌کنند. در چنین شرایطی، آزادی کودک سلب می‌شود، چون او مجبور است به نوعی غذا بخورد، لباس بپوشد یا رفتار کند که برای فیلم مادر مناسب باشد. در واقع، کودک برای ساده‌ترین رفتارهای روزمره‌اش هم احساس امنیت نخواهد داشت. این در حالی است که کودک حق دارد روی لباسش غذا بریزد یا کثیف‌کاری کند و والدین نباید او را مجبور کنند که مثلا بارها و بارها غذای خود را به شکل خاصی بخورد.
به خاطر داشته باشید که در آینده برای چنین کودکانی این احساس به وجود می‌آید که در کارهایی که ارتباطی به آنها نداشته، دخیل شده بودند، در حالی که باید بازی و کودکی می‌کردند، اما این امکان از آنها گرفته شده بود.
گاهی بچه‌ها کار اشتباهی انجام می‌دهند و مثلا یک لیوان را می‌شکنند و مادر، عکس و فیلم آن را منتشر می‌کند و بچه از این موضوع خجالت می‌کشد. در حالی که وقتی بچه کار اشتباهی انجام می‌دهد، مادر باید به او کمک کند و احساس آرامش دهد.
فرزند ما باید در محیطی زندگی کند که به راحتی بخوابد، به راحتی غذا بخورد، به راحتی پوشکش تعویض شود و به راحتی خشم و ناراحتی و گریه یا شادی خود را بروز دهد. اما وقتی در حضور مداوم دوربین این احساس از او گرفته شود، تاثیرات مخربی بر رشد شناختی، احساس امنیت و عزت نفس او خواهد داشت.
