• 30 اردیبهشت 1399

اگر در زمانی که احساس غم، تنهایی و عصبانیت می‌کنید یا در حال گذراندن لحظاتی پر از استرس هستید، سراغ یخچال می‌روید و دوست دارید هر چیزی که به دستتان می‌رسد را بخورید، متاسفانه دچار پرخوری عصبی یا بولیمیا (Bulimia Nervosa) شده‌اید و باید فکری به حال خودتان بکنید چون کسانی که دچار این مشکل هستند سیری ناپذیرند.

سیری ناپذیری در عین سیری

افراد دچار پرخوری عصبی، حتی در زمانی که کاملا سیر هستند باز هم احساس نیاز شدیدی به خوردن دارند و حتی اگر یک پیتزای بزرگ را جلویشان بگذارید، به آن نه نمی‌گویند. البته، پاسخ به این نیاز در لحظه احساس خوبی به آنها می‌دهند و آرامش بیشتری پیدا می‌کنند اما چون محرک‌های عصبی که باعث پرخوری شده، هنوز از بین نرفته باز هم به خوردن رو می‌آورند و این چرخه ناسالم ادامه پیدا می‌کند.

افرادی که دچار پرخوری عصبی هستند، پس از زیاده خواری احساسات ناخوشایندی را تجربه می‌کنند چون می‌دانند این عادت، باعث بالا رفتن وزن و چاقی می‌شود و این مساله ناراحتشان می‌کند. از طرف دیگر، چون احساس می‌کنند توانایی مقابله با مشکل خود را ندارند، اعتماد به نفسشان خدشه‌دار می‌شود و احساسات منفی بیشتری را تجربه می‌کنند که حتی می‌تواند باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره‌شان شود.  

زنان بیشتر از مردان دچار پرخوری عصبی می‌شوند

آمارها نشان می‌دهند شیوع پرخوری عصبی در زنان بیشتر از مردان است، به طوری که 90 درصد از مبتلایان به این مشکل را زنان تشکیل می‌دهند. به طور کلی، می‌توان گفت حدود 2 تا 4 درصد از زنان، به‌ویژه زنان جوان به پرخوری عصبی مبتلا هستند.

ارتباط پرخوری عصبی با برخی از اختلالات روانشناختی

افرادی که دچار پرخوری عصبی هستند بیشتر از افراد دیگر احتمال دارد که دچار اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب باشند. البته، با درمان پرخوری عصبی این اختلالات هم از بین می‌روند. مشکل دیگری که احتمال وجود آن در این افراد بالاست، سوءمصرف موادمخدر و الکل است؛ به طوری که 30 درصد از افراد دچار پرخوری عصبی درگیر این مشکل می‌شوند. دلیل روی آوردن این افراد به مواد مخدر و الکل این است که آنها دچار بی ثباتی هیجانی هستند و به صورت تکانشی رفتار می‌کنند.

در میان برخی از خانواده‌های این افراد نیز میزان بالایی از افسردگی دیده می‌شود و بسیار مشاهده شده که برخی از این افراد ارتباطات خانوادگی سالم و مناسبی ندارند و از اختلالاتی در این زمینه رنج می‌برند.

تفاوت‌های بین گرسنگی عصبی و گرسنگی واقعی

1. زمان ایجاد گرسنگی

گرسنگی واقعی به تدریج و پس از مدت زمانی که از آخرین دفعه مصرف غذا گذشته است ایجاد می‌شود و شدت آن به تدریج زیاد خواهد شد. این در حالی است که پرخوری عصبی به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و شدت آن نیز از همان ابتدا زیاد است.

2. هوس غذاهای خاص

در گرسنگی معمولی، فرد گرسنه با خوردن موادغذایی معمولی سیر می‌شود، حال می‌خواهد پلو و خورشت باشد یا غذاهای کم کالری مثل سالاد سبزیجات یا حتی فست فود. این در حالی است که در گرسنگی عصبی، فرد فقط هوس غذاهای بسیار شیرین و پر چرب را می‌کند و تا یک چیز کیک بزرگ یا یک غذای پر چرب نخورد خیالش راحت نمی‌شود.

3. احساس پشیمانی و عذاب وجدان

تقریبا تمام کسانی که دچار پرخوری عصبی هستند عذاب وجدان و احساس گناه را تجربه می‌کنند. این در حالی است که در زمان گرسنگی واقعی چنین احساسی سراغ فرد نمی‌آید.

4. برطرف نشدن احساس گرسنگی پس از سیر شدن

فردی که دچار گرسنگی واقعی می‌شود پس از مصرف مقداری غذا سیر می‌شود و دست از غذا می‌کشد اما کسی که دچار گرسنگی عصبی است حتی پس از خوردن مقدار زیادی غذا نیز احساس گرسنگی نخواهد داشت. حتی این افراد دوست دارند معده بزرگ‌تری داشته باشند تا بیشتر بخورند! در واقع، چنین کسانی در معده خود احساس گرسنگی نمی‌کنند بلکه نوعی ولع ذهنی نسبت به غذا دارند که آنها را به سمت بیشتر خوردن ترغیب می‌کند.

دلایل ابتلای یک فرد به پرخوری عصبی

1. عوامل ژنتیکی

عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها بازی می‌کنند. اختلال پرخوری عصبی هم از این قاعده مستثنی نیست و افرادی که بستگان نزدیک آنها مانند پدر، مادر، خواهر، برادر و … دچار اختلال خوردن هستند ممکن است آنها نیز با درصد بالاتری نسبت به سایرین به این مشکل مبتلا شوند. از سوی دیگر، چاقی و اضافه وزن در دوران کودکی و نوجوانی نیز خطر ابتلا به پرخوری عصبی در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.

2. عادت‌های دوران کودکی

یک فلاش بک به دوران کودکی‌تان بزنید و سعی کنید به یاد بیاورید که پدر و مادرتان از چه مشوق‌هایی برای شما استفاده می‌کردند. مثلا روش تربیتی بسیاری از والدین این است که وقتی فرزندشان کار خوبی انجام می‌دهد به عنوان پاداش، برای او خوراکی‌هایی مانند بستنی، چیپس، پفک و … می‌خرند یا حتی ممکن است او را به رستوران ببرند تا از کار مثبتی که انجام داده قدردانی کنند. حتی بعضی از والدین از این حربه برای بیرون آوردن فرزندشان از حالت غم و اندوه هم استفاده می‌کنند و سعی دارند با خریدن خوراکی‌های متنوع باعث شادی و سرزندگی او شوند.

همین پاداش‌ها ذهن کودک را شرطی می‌کند و او حتی در دوران بزرگسالی برای پاداش دادن به خود یا رهایی از غم و استرس سراغ خوردن می‌رود. 

3. مشکلات روان‌شناختی و عاطفی

دنیای امروز دنیای استرس است و ما هر روز با مسایل متنوعی سروکار داریم که باعث ایجاد استرس می‌شوند. وقتی فردی دچار استرس می‌شود هورمون کورتیزول در بدن او ترشح می‌کند که این هورمون تمایل نسبت به غذاهای شور، شیرین و پر چرب را بالا می‌برد و در نتیجه، مصرف این غذاها باعث ایجاد انرژی و احساس خوب می‌شود.

افسردگی نیز با اختلال خوردن در ارتباط است. وقتی فرد دچار افسردگی می‌شود زمین و زمان به چشمش پوچ و بی معنی به نظر می‌آید و هرگونه تلاشی را برای بهبود حال خود بی فایده می‌داند. به همین دلیل، به خوردن بیشتر رو می‌آورد.

مشکلاتی که به واسطه پرخوری عصبی ایجاد می‌شود

اگر جلوی پرخوری عصبی گرفته نشود مشکلات مختلفی را برای فرد ایجاد می‌کند که باید مدت‌ها درگیر برطرف کردن این مشکلات باشد. برخی از این مشکلات به شرح زیر هستند:

• کاهش اعتمادبه‌نفس
• ایجاد مشکل در روابط اجتماعی
• مشکلات قلبی مانند ضربان قلب نامنظم یا نارسایی قلبی
• پوسیدگی شدید دندان و بیماری‌های مربوط به لثه
• دوره‌های نامنظم و یا قطع قاعدگی در زنان
• مشکلات گوارشی
• اعتیاد به الکل یا مواد مخدر
• شکل‌گیری افکار مربوط به خودکشی و حتی اقدام به خودکشی

راه‌های درمان پرخوری عصبی

فردی که دچار این بیماری می‌شود بسته به شدت بیماری و همچنین مدت زمان بروز آن، می‌تواند درمان‌های مختلفی را دریافت کند که شامل روان‌ درمانی و دارو درمانی می‌شود و این درمان‌ها باید توسط پزشک صورت گیرد. با این وجود، خود شما هم می‌توانید با تغییر در برخی از آیتم‌های نگرش و سبک زندگی‌تان به درمان این بیماری کمک کنید. در ادامه این مطلب، به چند راه حل کاربردی که کمک زیادی به شما خواهند کرد اشاره می‌کنیم.

1. دنبال جایگزین‌های مناسب بگردید

اگر احساس افسردگی یا تنهایی می‌کنید یا خسته و بی حوصله هستید، راه‌های بهتری جز خوردن هم برای خوب شدن حالتان وجود دارد و کافی است این راه‌های متنوع را امتحان کنید تا از بین آنها به راه کم ضررتری که خودتان هم به آن علاقه دارید برسید. مثلا بهتر است غرور را کنار بگذارید و با دوستان و نزدیکانتان تماس بگیرید و با آنها صحبت کنید. یا این که در صورت داشتن حیوانات خانگی می‌توانید عشق و محبتتان را به آنها نشان دهید.

کار دیگری که می‌توانید انجام دهید، گوش دادن آهنگ مورد علاقه‌تان و رقصیدن است. بهتر است پیاده‌روی سریع را هم فراموش نکنید چون بیشتر از چیزی که تصور می‌کنید به شما کمک خواهد کرد.

دیدن فیلم‌ها و نمایش‌های کمدی یا کلیپ‌های طنزی که در فضای مجازی وجود دارد هم می‌تواند به شما کمک کند تا از حالت غم و اندوه بیرون بیایید و کمتر سراغ یخچال بروید. 

هر آدمی فهرستی از کارهای موردعلاقه دارد که حالش را خوب می‌کنند. شما هم این فهرست را در دفترچه‌ای بنویسید و وقتی دچار پرخوری عصبی می‌روید سراغ این فهرست بروید تا شما را نجات دهد.

2. با آغوش باز، احساسات ناخوشایند خود را بپذیرید

پرخوری عصبی به این معنا نیست که شما توانایی نه گفتن به خوراکی‌ها را ندارید بلکه مشکل از این جاست که شما نمی‌دانید چگونه باید احساسات خود را مدیریت کنید. همین مساله باعث می‌شود با غذا خوردن جلوی بروز احساساتتان را بگیرید و آنها را انکار کنید. این در حالی است که اگر احساسات خود را سرکوب کنید یا آنها را نادیده بگیرید مشکل شما پیچیده‌تر می‌شود و توانایی خود را برای مدیریت این احساسات از دست می‌دهید.

روش درستی که می‌توانید در پیش بگیرید این است که در ابتدا احساسات ناخوشایند خود مانند غم، عصبانیت و نفرت و بیزاری را بپذیرید و سعی در انکار آنها نداشته باشید. این کار باعث می‌شود راحت‌تر بتوانید این احساسات را مدیریت کنید و به تدریج از دست آنها راحت شوید.

3. ورزش کنید

ورزش کردن، آن هم به طور مرتب، چند فایده اساسی دارد. از طریق ورزش کردن می‌توانید کالری‌های اضافی که در اثر پرخوری عصبی به دست آورده‌اید را بسوزانید و همین مساله باعث می‌شود تا حدودی احساس گناه و عذاب وجدان شما تسکین پیدا کند و کمتر نسبت به خودتان احساس بد داشته باشید. از طرف دیگر، ورزش باعث ترشح هورمون شادی می‌شود و راه بسیار موثری برای مقابله با استرس و افسردگی است. پس در نتیجه، به کاهش پرخوری عصبی هم کمک می‌کند.

4. با خودتان مهربان باشید

اگر خودتان را دوست داشته باشید و به اندازه کافی برای خودتان ارزش قائل شوید عزت نفس و اعتماد به نفس شما بیشتر می‌شود و با همین کار ساده، تا حد بسیار زیادی می‌توانید جلوی افتادن در دام انواع بیماری‌های روانشناختی مانند افسردگی، استرس و پرخوری عصبی را بگیرید. تا می‌توانید با خودتان مهربان‌تر باشید و خودتان را بابت اشتباهات ریز و درشت سرزنش نکنید. مطمئن باشید که پشیمان نمی‌شوید.

5. لقمه‌های کوچک بردارید

اگر به جای لقمه‌های بزرگ، سراغ لقمه‌های کوچک‌تر بروید باعث می‌شود دهانتان کاملا پر نشود و بهتر بتوانید طعم و مزه غذا را بچشید. با این کار، فرمان سیر شدن زودتر به مغز صادر می‌شود.

6. آرام بخورید و غذای خود را کامل بجوید

اگر خیلی سریع غذا بخورید و لقمه‌ها را نجویده قورت دهید مغز شما خیلی دیرتر احساس سیری می‌کند و غذای بیشتری از شما می‌خواهد. باید حداقل هر لقمه را 20 بار بجوید تا هم طعم و مزه غذا را بهتر احساس کنید و هم این که زودتر احساس سیری به شما دست دهد.

مطالب مرتبط: 

چرا هر چه رژیم می گیریم لاغر نمی شویم؟

اشتراک گذاری...