ویژگی های روانشناختی کسانی که سیگار می کشند و راه های ترک دخانیات
افرادی که در حال ترک سیگار هستند معمولا دچار وسوسه می شوند و حتی اگر افراد بسیار با اراده ای هم باشند گاهی اوقات هوس کشیدن سیگار یا قلیان به سرشان می زند. با استفاده از قانون 4 D می توانید به این وسوسه ها غلبه کنید.
موسسه خانواده سلامت بنیان- این روزها به قدری راجع به آسیب ها و ضررهایی که استفاده از مواد دخانی مانند سیگار، قلیان و … بر سلامتی جسمی و روحی دارند صحبت شده است که دیگر کمتر کسی از این آسیب ها بی اطلاع است اما باز هم افراد زیادی هستند که به استفاده از دخانیات گرایش پیدا می کنند یا این که پس از مدت ها و حتی سال ها استعمال دخانیات و تحمل عوارض و آسیب های زیاد، توانایی ترک آن را ندارند.
عوامل گرایش به دخانیات
گرایش به استعمال دخانیات و موفقیت در ترک آن به عوامل روانشناختی مختلفی بستگی دارد و می توان این موضوع را تا حدود بسیار زیادی یک مساله روانشناختی تلقی کرد. در این راستا عوامل گرایش به سیگار را می توان به 4 عامل “خانوادگی”، “فشار دوستان و همسالان”، “فردی و شخصیتی” و “اجتماعی و رسانه ها” دسته بندی کرد.
عوامل خانوادگی
در رابطه با عامل خانوادگی می توان به این نکته اشاره کرد که خانواده نقش بسیار مهمی در ایجاد اعتماد به نفس، احساس امنیت و مسئولیت پذیری فرد دارد. حمایت و توجه سالم و بهنجار خانواده باعث سازگاری بهتر فرد با محیط و بالا رفتن توانایی او برای پذیرش مشکلات و حل آنها می شود و همین مساله باعث کاهش آسیب پذیری او در مقابل استعمال دخانیات و حتی اعتیاد خواهد شد.
عوامل فردی و شخصیتی
عامل دیگری که می تواند در گرایش فرد به سمت استعمال دخانیات تأثیر زیادی داشته باشد ویژگی های فردی و شخصیتی است. ویژگی هایی مثل تنوع طلبی، هیجان طلبی زیاد و استرس و اضطراب زیاد می تواند در این زمینه موثر باشد. بسیاری از افراد برای رهایی از مشکلات و فشارهای عصبی به استعمال دخانیات روی می آورند و از آن جایی که دخانیات در دفعات اول استعمال، آرامش لحظه ای آنها را تقویت می کند استفاده از آن را در طول زمان بیشتر می کنند این در حالی است که با این کار مشکلات بسیار زیادی دیگر برای خود به وجود می آورند. نکته ای که می تواند برای این افراد بسیار موثر باشد بالا بردن مهارت کنترل احساسات و راهبردهای کاهش استرس است.
عامل دوستان و همسالان
عامل دیگری که در گرایش افراد به استعمال دخانیات تأثیر زیادی دارد فشار دوستان و همسالان است. به طوری که بسیاری از نوجوانان و جوانان به دلیل سازگاری با دوستان خود در محیط های تفریحی و برای این که به اصطلاح همرنگ جماعت شوند به این کار رو می آورند. این مساله به ویژه در دوران نوجوانی و در زمان هایی تشدید می شود که فرد تصمیم دارد هویت خود را از طریق ارتباط با گروه تقویت کند.
عوامل اجتماعی و رسانه ای
جذابیت های اجتماعی و در دسترس بودن نیز عامل دیگری است که بسیاری از افراد را به سمت استعمال دخانیات سوق می دهد. به عنوان مثال وجود سیگار با شکل ها و طعم ها و بسته بندی های جذاب و متنوع و همچنین استعمال دخانیات توسط هنرپیشه های زیبا و محبوب در فیلم های جذاب تأثیر بسیار مهمی در این مساله دارد.
راهکارهایی برای ترک دخانیات
بسیاری از افرادی که از سیگار یا قلیان استفاده می کنند به دلیل عوارض متعددی که برایشان پیش می آید تصمیم به ترک می گیرند، اما بعضا در این کار شکست می خورند و در می یابند که ترک دخانیات به این آسانی ها که قبلا فکر می کردند نیست. با این حال می توان راه هایی را پیشنهاد داد که در کم کردن وابستگی به دخانیات و حتی ترک آن موثر هستند. به عنوان نمونه به موارد زیر توجه کنید:
1. پیش از ترک کامل سیگار یا قلیان، سعی کنید مکان هایی را به عنوان مکان های ممنوعه برای استعمال دخانیات قلمداد کنید، سپس در این مکان ها مثلاً منزل، محل کار و یا اماکن عمومی، به هیچ عنوان سیگار یا قلیان نکشید. همسر و فرزندان شما افراد بسیار مناسبی برای کمک به ترک هستند. استفاده از این دو اهرم، هنگام ترک، بسیار کمک کننده و مفید است. اولین فکری که به ذهن شما خطور می کند، این است که چرا باید ترک کنم؟ دلایل شما برای ترک نقش مهمی را در ادامه روند ترک، برعهده دارند. در جواب باید گفت با ترک دخانیات خطر عوارض آن به تدریج از شما فاصله گرفته و شما شخصیتی مقبول و معقول در میان اطرافیان خود به دست خواهیدآورد.
2. برای ترک قلیان باید ایجاد انگیزه کرد. انگیزه یعنی تلاش برای رسیدن فرد به اینکه خود بخواهد نه دیگران. به عبارت دیگر، اطرافیان تنها می توانند در ایجاد انگیزه، کمک کننده باشند و این خود فرد است که باید انگیزه را در خود ایجاد کند.
3. لیستی از معایب و فواید دخانیات تهیه کنید و آن را منصفانه بخوانید. با توجه به کلیه جزییات، اگر تمایل به ترک پیدا کردید، آن را عقب نیندازید و حتماً شروع کنید.
4. زمان و نوع کاری را که با آن سیگار یا قلیان می کشید، مشخص کنید و به دلایل قلیان کشی خود در آن زمان، و احساسی که بعد از مصرف قلیان داشته اید، فکر کنید.
5. در پایان هر روز، الگوی سیگار یا قلیان کشیدن خود را مرور کرده و ببینید که چه چیزی شما را وادار به قلیان کشیدن می کند؟ کار سخت؟ عصبانیت؟ کسالت؟ تفریح و تفنن؟ بی کاری و یا موقعیت های خاص دیگر؟ بعد از شناخت آن، روش های دیگری را برای رو به رو شدن با احساسات و شرایط خود جستجو کنید.
قانونی جالب برای غلبه بر هوس سیگار کشیدن
افرادی که در حال ترک هستند معمولا دچار وسوسه می شوند و حتی اگر افراد بسیار با اراده ای هم باشند گاهی اوقات هوس کشیدن سیگار یا قلیان به سرشان می زند. با استفاده از قانون 4 D می توانید به این وسوسه ها غلبه کنید. بین 6 تا 8 لیوان در روز آب بنوشید (drink).به مدت 3 تا 7 دقیقه وسوسه ی کشیدن سیگار را به تعویق بیندازید (delay). برای پرت کردن حواس خود کار دیگری انجام دهید (distract).نفس عمیق بکشید (deep breathe).همچنین مایعات زیادی بنوشید، از غذای سالم استفاده کنید و به اندازه ی کافی بخوابید.
مطالب مرتبط:
با مصرف این غذاها راحت تر می توانید سیگار را ترک کنید
