• 28 مرداد 1402

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی دست به رفتارهای خشونت‌آمیز می‌زنند و هیچ اهمیتی به احساسات و عواطف دیگران نمی‌دهند.

موسسه خانواده سلامت بنیان – آیا تا به حال کسانی را دیده‌اید که به راحتی دست به خشونت و جنایت می‌زنند و هیچ‌گونه احساس پشیمانی یا عذاب وجدان را هم تجربه نمی‌کنند؟ افرادی که این مشکل را دارند، معمولا دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند و به آنها سایکوپت گفته می‌شود.  

اگر هم در زندگی خود با این افراد برخورد نداشته‌اید، حتما در خبرهای مربوط به حوادث یا در فیلم‌ها و سریال‌ها، این آدم‌ها را دیده‌اید. یکی از معروف‌ترین شخصیت‌های ضد اجتماعی فیلم‌های سینمایی، هانيبال لکتر در فیلم معروف سکوت بره‌هاست. کاراکتر سرسی در سریال بسیار مشهور بازی تاخ و تخت نیز از دیگر شخصیت‌های سایکوپت در آثار نمایشی است.  

علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی   

البته، با این اوصاف، فکر نکنید که همه افراد دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی، جنایتکاران بزرگ و زندانیان خطرناک هستند. خیر، این‌طور نیست. اتفاقا تعداد زیادی از این افراد، ابتدا معقول به نظر می‌رسند، اما در زندگی چالش‌های بسیاری، هم برای خودشان هم برای دیگران ایجاد می‌کنند.  

این افراد، اهمیتی به درست یا نادرست بودن رفتار خود نمی‌دهند و احساسات و زندگی دیگران هیچ ارزشی برای آنها ندارد. به همین دلیل، نسبت به دیگران بسیار بی رحم و بی تفاوت هستند. آنها هیچ وقت از رفتارهای نادرست خود پشیمان نمی‌شوند و احساس عذاب وجدان را هم تجربه نمی‌کنند.

به‌طور کلی، می‌توان موارد زیر را جزو ویژگی‌های افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی دانست:

• فریب دادن دیگران و سوءاستفاده از آنها
• نداشتن احساس همدلی با دیگران
• دروغ‌گویی افراطی و بسیار بیمارگونه
• خودشیفتگی و تعریف بیش از اندازه از خود
• بی قید و بندی در مسائل جنسی
• تکانشگری و هیجانات شدید
• مهارت‌های اجتماعی بالا و جذابیت ظاهری
• نداشتن تسلط بر رفتارهای خود
• بی مسئولیتی
• غیر قابل پیش‌بینی بودن

مشکلاتی که این اختلال برای فرد و دیگران ایجاد می‌کند  

کسانی که شخصیت ضد اجتماعی دارند، یا تبدیل به افراد بسیار خطرناک و جنایتکار می‌شوند یا افرادی به ظاهر معمولی هستند که در زندگی خود هزار و یک چالش را تجربه می‌کنند و البته، چالش‌های زیادی هم برای دیگران به وجود می‌آورند.

این افراد معمولا در زندگی شخصی خود به اقداماتی مانند همسرآزاری و کودک آزاری دست می‌زنند یا نسبت به همسر و فرزندان خود با بی توجهی کامل رفتار می‌کنند و هیچ مسئولیتی را در قبال آنها نمی‌پذیرند. این مساله باعث می‌شود زندگی خانوادگی از هم پاشیده‌ای داشته باشند و در بسیاری از موارد، همسر و فرزندان‌شان، آنها را ترک کنند.

از سوی دیگر، افراد مبتلا به شخصیت‌ ضد اجتماعی احتمال زیادی دارد که درگیر اعتیاد به الکل و مواد مخدر شوند. آنها همچنین، می‌توانند دست به جرایم مختلفی بزنند بدون این که احساس کنند کارشان نادرست است و باید در زندگی خود تجدیدنظر کنند.

خشونتی که از این افراد سر می‌زند، نه تنها دیگران، بلکه خودشان را هم دچار مشکل می‌کند و بسیاری از اوقات، به این دلیل، سر از زندان درمی‌آورند.

این ویژگی شخصیتی، باعث می‌شود آنها مشکلات زیادی را از نظر اقتصادی، تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی تجربه کنند. به همین دلیل، میزان ابتلای آنها به سایر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب بالاست. این مساله باعث می‌شود بسیاری از این افراد اقدام به خودکشی کنند یا حتی دست به قتل دیگران بزنند.

شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید مردان 3 تا 5 برابر بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی قرار دارند.

عوامل به‌وجود آورنده اختلال

سوالی که پیش می‌آید این است که چه عواملی باعث می‌شود یک فرد دچار این اختلال شود؟ در ادامه به برخی از مهمترین عوامل موثر در این مساله اشاره شده است:

• داشتن سابقه خانوادگی این بیماری یا سایر مشکلات سلامت روان در خانواده
• سوءاستفاده از فرد یا بی‌توجهی به او در دوران کودکی
• تجربه خشونت در دوران کودکی

روش تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی   

گاهی کودکان یا نوجوانانی را می‌بینیم که با خشونت بسیار زیادی رفتار می‌کنند و دائم مشغول آزار و اذیت مردم یا حیوانات هستند. اما آیا می‌توان از این رفتار نتیجه گرفت که فرد، دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی است؟ تشخیص این بیماری به این راحتی نیست و نمی‌توان به هر کس که رفتار خشنی دارد، این برچسب را زد.

تشخیص این بیماری بعد از 18 سالگی و از سوی روانشناس و روان‌درمانگر انجام می‌گیرد. البته، این افراد معمولا بیماری خود را قبول ندارند، اما ممکن است به دلایل دیگری مانند افسردگی و اضطراب یا مشکلات ناشی از مصرف الکل و موادمخدر به روانشناس مراجعه کنند و روانشناس از علائم موجود پی به بیماری آنها ببرد. همچنین، ممکن است بعد از درگیری‌های خشونت‌آمیز از طرف مراجع قانونی به روانشناس ارجاع داده شوند. روان‌درمانگر معمولا از برخی از تست‌های شخصیتی برای تشخیص این مشکل استفاده می‌کند.

نحوه درمان

درمان افراد مبتلا به شخصیت ضد اجتماعی بسیار دشوار است، چون این افراد باور ندارند که رفتارهای آنها اشتباه است و به هیچ وجه به دنبال درمان خود نیستند.

با این حال، درمان طولانی‌مدت شناختی رفتاری می‌تواند به این افراد کمک کند که نسبت به رفتارهای خود بینش درستی به دست بیاورند و الگوهای تفکر خود را تغییر دهند.

همچنین، می‌توان از برخی داروها مانند داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان‌پریشی و داروهای تثبیت‌کننده خلق و خو برای کنترل این بیماری استفاده کرد. 

مطالب مرتبط

اختلال شخصیت نمایشی؛ نقابی از شادی و نشاط که روی مشکلات روحی را می پوشاند 

اختلال دو قطبی؛ سردرگمی در میان شادی و اندوه 

اختلال شخصیت مرزی چه علائمی دارد و ریشه های این بیماری چیست؟

چه کسانی اختلال شخصیت مرزی دارند و چگونه درمان می شوند؟

اشتراک گذاری...