آنچه والدین باید در مورد دوران بلوغ فرزندشان بدانند
یکی دیگر از مهمترین تغییرات این دوران پیدایش تمایل به جنس مقابل است که تاثیر پذیری زیادی از ترشحات هورمونی و تکامل مغزی در زمان بلوغ دارد.
موسسه خانواده سلامت بنیان- آرش هادیان؛ بلوغ در نتیجه ترکیب تغییرات هورمونی و رشد شناختی و رسیدن به تفکر انتزاعی اتفاق می افتد. زمانی که افراد به این مرحله از زندگی خود می رسند، حس های جدیدی را تجربه می کنند که پیش از این درک نکرده بودند. یکی از این احساسات پیدایش قدرت تجزیه و تحلیل است. به این معنا که تا دیروز پدر و مادر و یا معلم قدرت مطلق بودند و هر چه می گفتند، حقیقت محض بود، اما بعد از بلوغ بچه ها دیگر به راحتی حرف هایشان را نمی پذیرند و حتی آن را به چالش می کشند و می گویند که حرف ها یا اعمالتان خطاست و ایراد دارد.
دوران بلوغ و پیدایش تمایل به جنس مخالف
یکی دیگر از مهمترین تغییرات این دوران پیدایش تمایل به جنس مقابل است که تاثیر پذیری زیادی از ترشحات هورمونی و تکامل مغزی در زمان بلوغ دارد. در این دوران چون نوجوان ابزار دیگری با عنوان قدرت تجزیه و تحلیل را به تازگی در دست گرفته، علیرغم اینکه در استفاده از آن هنوز مهارت زیادی پیدا نکرده، به آن اعتماد زیادی دارد و هر تصوری برایش از روز روشن تر است و آن را باور دارد.
مثلا پسری که دختری را می بیند و فورا عاشق وی می شود و هر شباهت یا تفاهم کوچک و کم اهمیتی برایش بزرگ جلوه می کند و اساس ارتباطش را شکل می دهد و آسیب های آن را تجربه می کند. خیلی از ما این حالت را تا آخر عمر با خود به همراه داریم و درکمان از عشق به همین شکل است. در صورتی که اگر همان ابتدا یاد بگیریم که چطور می شود، فرق بین عشق و تغییرات هورمونی را هم از هم تشخیص داد، از صدمات آن پیشگیری می شود. اینجاست که دیگر هیچ دختر ۲۰ ساله ای عاشق یک مرد ۴۰ ساله متاهل نمی شود. اینجاست که دختر یا پسر وارد روابط متعدد نمی شود، با این وصف که نمی تواند هیچکدام از روابطش را هم حفظ کند. اینجاست که دیگر هیچ نوجوانی به دلیل نرسیدن به عشقش خودکشی نمی کند و … .
این موارد تنها گونه کوچکی از آسیب های اجتماعی زمانه ماست. شاید قادر باشیم که رفتار خود و فرزندانمان را با قوانینی که در خانواده وضع می کنیم تحت کنترل در آوریم اما آیا می توانیم محیط را هم تحت کنترل قرار دهیم؟ فلسفه ساخته شدن واکسن اینجا معلوم می شود. زمانی که نمی شود جلوی هجوم آسیب های محیطی را گرفت، خودمان را در یک سپر ایمن قرار می دهیم و به این وسیله مقاومت خود را بالا می بریم. آموزش، یکی از اصلی ترین واکسن ها در مقابل آسیب های اجتماعی است.
دوران بلوغ نوجوانان امروزی متفاوت با گذشته است
اما در خصوص بلوغ و بویژه هیجانات جنسی سوالی که از جانب والدین بوجود می آید که مگر ما چطور بزرگ شدیم؟ بگذاریم خودشان موقع ازدواج می فهمند. اینطوری بیشتر چشم و گوششان باز می شود. پاسخ این قبیل اظهارات این است که باید توجه داشته باشید که فرزندان ما دوران رشد کاملا متفاوتی را نسبت به ما تجربه می کنند. آن ها در عصر سرعت تکنولوژی به دنیا آمده اند و بسیاری از چیزهایی که تجربه می کنند در دوران نوجوانی پدران و مادران حتی اسمش هم مطرح نبوده است.
تا همین ۳۰ ، ۲۰ سال پیش شاید چند سال طول می کشید که یک مدل تلفن جدید و یا تلویزیون جدید وارد بازار بشود و خیلی از تجربیات والدین و پدربزرگ و مادر بزرگ های نوجوان امروزی مشترک بود. اما امروزه سرعت ایجاد شده در تکنولوژی و سریع از مد افتادن هر چیزی، در ایجاد فاصله بین والدین و فرزندان تاثیر بسزایی داشته است. با این حساب در خصوص زیر و بم های تربیتی ما نمی توانیم از تمام قوانینی که والدین ما برای تربیت ما دانستند برای تربیت فرزندانمان استفاده کنیم،
ضرورت آموزش و یادگیری رویکردهای نوین
سوالی که پیش می آید این است که این خلاء چگونه پر می شود؟ و پاسخ این است که با آموزش و یادگیری رویکردهای نوین در این خصوص. در پاسخ به عده ای که بیان می کنند مطرح کردن این مسایل را بگذاریم برای زمان ازدواج، باید عرض کنم که وقتی که برای نوجوان ما سوال ذهنی ایجاد می شود نمی تواند برای پیدا کردن جواب ۱۰-۱۵ سال صبر کند آن هم در شرایطی که ورودی های اطلاعاتی، اینقدر تغییر کرده است.
ضمن اینکه شما با غرایزی سر و کار داری که نمی توانی وجودش را در فرزندت منکر شوی و این غرایز سوالاتی را در ذهن طرح می کند که نادیده گرفتن آن، پاک کردن صورت مساله است. چشم و گوش فرزند ما هم باز نخواهد شد اگر آموزش به اندازه نیاز او باشد. آموزش باید به گونه ای باشد که بتواند سوالات ذهنی او را تا حد قانع کننده ای پاسخ دهد و او را از سفر به ناکجا آباد باز دارد.
در این حوزه آموزش هایی را که باید افراد نوجوان یاد بگیرند این است که بدانند رشد و تغییرات مغز بعد از تولد و به تکامل رسیدن أن تا زمان بلوغ، از جمله عواملی است که هر شخص آن را تجربه می کند و بخش بزرگی از این تجارب وابسته به این تکامل مغزی است. از جمله پایین رفتن آستانه تحمل، بروز هیجانات خاص مانند عشق، ریسک پذیری، دستیابی به قدرت تفکر انتزاعی و .. .
از آنجایی که تمام این توانمندی ها برای نوجوان ما تازگی دارد، گاه از تحت تاثیر بودن آن ها توسط مغز بی اطلاع بوده و هر حسی برای آن ها واقعیت محض است. به سادگی عاشق می شوند، آن را کاملا از روی شناخت می پندارند، دست به کارهای خطرناک می زنند و یا برای نشان دادن قدرت تجزیه و تحلیل و تفکر انتزاعی، با دیگران در هر موضوعی به مخالفت برمی خیزند.
آنها با آموزش صحیح یاد خواهند گرفت که تغییرات مغزی و هورمونی این دوران چگونه سبب این اتفاقات می شود و بعد از آن قادر خواهند بود که به عنوان مثال تفاوت عشق و هوس را درک کنند و خود را از آسیب های برخی از این سوء تعبیرها در امان بدارند.
از معضلات فضای مجازی غافل نشوید
در این بین نباید از معضلات فضای مجازی که در این حیطه فرزندان ما در دوران بلوغ را تهدید می کند ، غافل شد. ما در این فضا با تبهکارانی برجسته و خلاق رو به رو هستیم که به سادگی می توانند هر فردی را طعمه اندیشه های خود کنند و برای این منظور، چه کسانی بهتر از نوجوانان ما؟
همانطور که عرض کردم در این سن افراد به ابزار هیجانی و شناختی تازه ای مجهز شده اند و بیشتر ادراکات و احساسات خود را حقیقت محض می پندارند و به آن اعتماد می کنند و چون خودشان آسیبی را تجربه نکرده اند، توجهی به هشدار های بزرگسالان نمی کنند و همین امر آن ها را آسیب پذیر می کند. با این همه فراز و فرود، حق بدهید که خیلی از نوجوانان و والدینشان دوران پر از تلاطم را تجربه کنند. اما اگر فکر می کنید این را نمی شود مدیریت کرد، سخت در اشتباه هستید. حکایت ما حکایت ناخدایی است که کشتی خود را، حتی در هوای طوفانی هم سالم به مقصد می رساند. قطعا معجزه ای در کار نیست و او با یادگیری مهارت های خاص می تواند، سفری ایمن را در شرایط بحرانی تجربه کند.
بحث بر سر یادگیری مهارت هاست که نوجوان برای مدیریت ذهنی به آنها نیاز دارد. بخشی از این مهارت ها از طریق مطالعه والدین حاصل می شود و بخشی هم از طریق آموزش مستقیم، حال اگر والدین برای این مساله اهمیت ویژه ای قایل شوند هم خودشان و هم فرزندانشان دوران آسوده ای را تجربه خواهند کرد.
مطالب مرتبط:
راهکارهایی برای این که دختران دوره بلوغ را به خوبی سپری کنند
نحوه برخورد درست والدین با جوک های هم جنس گرایانه بچه ها/ این همه تغییر عجیب در دوره بلوغ
