اختلال شخصیت وابسته چه نشانه‌هایی دارد و چگونه درمان می‌شود؟
کسانی که به اختلال شخصیت وابسته مبتلا هستند بدون کمک گرفتن از دیگران نمی‌توانند تصمیم‌گیری کنند یا حتی کارهای عادی و روزمره خود را انجام دهند.
موسسه خانواده سلامت بنیان – اختلال شخصیت وابسته به اختلالی گفته می‌شود که در آن، فرد برای رفع نیازهای عاطفی و فیزیکی خود بیش از حد به دیگران وابستگی داشته باشد.
افراد مبتلا به این اختلال، اغلب در تصمیم‌گیری برای خود مشکل دارند و زمانی که تنها هستند، احساس درماندگی می‌کنند، چون حس آنها این است که توانایی مراقبت از خودشان را ندارند و دل‌شان می‌خواهد شخص دیگری از آنها مراقبت کند.
در ادامه این مطلب به علائم اختلال شخصیت وابسته، علل بروز و روش‌های تشخیص آن و گزینه‌های مناسب برای درمان این اختلال پرداخته‌ایم.
علائم اختلال شخصیت وابسته
به گفته دکتر Aimee Daramus، روانشناس، اختلال شخصیت وابسته دارای نشانه‌های زیر است:
- ناراحت بودن هنگام تنهایی
- ترس بسیار زیاد از رها شدن
- احساس ناتوانی در انجام مسئولیت
- نیاز به حمایت عاطفی بسیار زیاد
- مشکل در تصمیم‌گیری حتی در تصمیم‌های معمولی مانند غذا خوردن و لباس پوشیدن
- حساسیت بیش از حد نسبت به انتقاد و عدم تایید دیگران
- احساس درماندگی و ناامیدی پس از پایان یک ارتباط
- عدم تمایل به امتحان کردن چیزهای جدید و چالش‌برانگیز
- کمبود اعتمادبه‌نفس
- بدبینی
علل ایجاد اختلال شخصیت وابسته
عوامل مختلفی وجود دارند که باعث می‌شود فرد دچار اختلال شخصیت وابسته شود. برای برطرف کردن این مشکل، ابتدا باید علل و عوامل ایجاد کننده آن را شناسایی کرد و سپس سراغ روش‌های درمانی رفت. در ادامه به علل عمده ایجاد این اختلال اشاره شده است.
-
سابقه روابط خشونت‌آمیز
افرادی که در روابط خشونت‌آمیز بوده‌اند، بیشتر از سایر افراد احتمال دارد در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت وابسته قرار بگیرند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افراد مبتلا به این بیماری ممکن است بیشتر از دیگران در روابط ناسالم که مشکلاتی مثل آزار فیزیکی و خیانت در آنها وجود دارد، قرار بگیرند.
-
تجارب دوران کودکی
افرادی که در دوران کودکی خود تجربه یک بیماری خطرناک را داشته‌اند، نادیده گرفته شده‌اند یا در معرض خشونت‌های فیزیکی، عاطفی یا جنسی بوده‌اند، بیشتر احتمال دارد که به این اختلال دچار شوند.
-
ژنتیک
ابتلای اعضای خانواده به اختلال شخصیت وابسته یا اختلال اضطرابی می‌تواند شانس ابتلا به این اختلال را در فرد بالا ببرد. ویژگی‌هایی مانند سازگاری بسیار بالا و تحمل کم در برابر خطرات که در این اختلال دیده می‌شوند، ارثی هستند.
-
عوامل فرهنگی
برخی از دیدگاه‌های فرهنگی، مذهبی و اجتماعی بر اطاعت و تکیه بر قدرت تاکید دارند و این مساله زمینه‌ساز ابتلا به اختلال شخصیت وابسته است. البته، باید به این نکته توجه داشت که ادب و سازگاری، به تنهایی و لزوما نشان‌دهنده این اختلال نیستند و باید عوامل دیگر را نیز در این باره مدنظر قرار دارد.
روش‌های تشخیص اختلال شخصیت وابسته
اگر مشکوک هستید که خودتان یا یکی از نزدیکان‌تان به این اختلال مبتلا هستید، حتما از یک روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرید. فرایند تشخیص این اختلال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سابقه پزشکی: روانشناس سوالاتی درباره سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما می‌پرسد. این سوالات، داروهایی که مصرف می‌کنید، بیماری‌هایی که در حال حاضر دارید یا در گذشته داشته‌اید و شرایطی که اعضای خانواده‌تان تجربه کرده‌اند را دربرمی‌گیرد.
- تست‌های شخصیت: روانشناسان با انجام برخی تست‌ها می‌توانند وجود اختلال شخصیت وابسته در یک فرد را تشخیص دهند.
- مصاحبه بالینی: روانشناس با انجام این مصاحبه سعی دارد افکار، احساسات و انگیزه‌های شما را درک کند. در مورد اختلالات شخصیت، فقط رفتار مهم نیست، بلکه انگیزه آن نیز اهمیت دارد. زیرا افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، اختلال شخصیت مرزی و اختلال شخصیت خودشیفته، همگی می‌توانند نیاز به تحسین و تایید زیادی داشته باشند، اما به دلایل کاملا متفاوت.
با در نظر گرفتن این عوامل، روانشناس ارزیابی می‌کند که آیا علائم فرد با معیارهای اختلال شخصیت وابسته ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM مطابقت دارد یا خیر.
روش‌های درمان اختلال شخصیت وابسته
پس از این که وجود این اختلال در فرد به اثبات رسید، لازم است که فرایند درمان او آغاز شود. روش‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد که بسته به نظر روانشناس می‌توان از آنها استفاده کرد. در ادامه به این روش‌های درمانی اشاره شده است.
- درمان فردی: گزینه‌های روان‌درمانی مانند رفتاردرمانی دیالکتیکی DBT و رفتاردرمانی شناختی CBT می‌توانند برای درمان این اختلال بسیار موثر باشند. این روش‌ها به فرد مبتلا کمک می‌کنند که الگوهای فکری مشکل‌ساز را با الگوهای سالم‌تر جایگزین کند و متکی به خود و مستقل باشد.
- گروه درمانی: شرکت در جلسات گروه درمانی تاثیر بسیار مثبتی دارد، زیرا الگوهای رفتاری افراد در یک محیط گروهی مشهودتر می‌شود و شناسایی و کار روی آنها را آسان‌تر می‌کند. در این جلسات همه افراد گروه می‌توانند از تجربیات، بحث‌ها و آموخته‌های مشترک بهره‌مند شوند.
- دارو درمانی: در صورتی که اضطراب یا افسردگی نیز برای فرد تشخیص داده شده باشد، روانپزشک ممکن است داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی برای او تجویز کند.
راهکارهایی برای برطرف کردن این مشکل
اگر شما هم جزو کسانی هستید که با اختلال شخصیت وابسته دست و پنجه نرم می‌کنید، اما هنوز برای درمان به روانشناس مراجعه نکرده‌اید، می‌توانید از راه‌های کمکی زیر برای غلبه بر این مشکل استفاده کنید.
-
انجام کارها را به تنهایی شروع کنید
به تدریج خودتان را برای انجام کارها به تنهایی به چالش بکشید. ابتدا با چالش‌های ساده شروع کنید، سپس سراغ چالش‌های سخت‌تر بروید. مثلا ابتدا می‌توانید به تنهایی موادغذایی موردنیاز خود را بخرید، سپس تنها به رستوران بروید و غذا بخورید.
-
کمی فعالیت بدنی داشته باشید
شروع ورزش و فشاور آوردن به خودتان برای ادامه این کار می‌تواند بسیار مفید باشد. یادگیری این موضوع که می‌توانید محدودیت‌های جسمی و ذهنی خود را پشت سر بگذارید، به شما کمک می‌کند احساس توانمندی بیشتری داشته باشید.
-
روی مستقل شدن کار کنید
روابط خود را با عزیزان‌تان بررسی و مواردی که در آنها به دیگران وابسته هستید را شناسایی کنید. سپس سعی کنید هر هفته یا هر ماه، یک وظیفه را که شخص دیگری برای شما انجام می‌دهد، برعهده بگیرید.
-
به خودتان اعتماد داشته باشید
به افکار، احساسات و غرایز خود فکر کنید. وقتی می‌خواهید تصمیمی بگیرید، قبل از این که نظر دیگران را جویا شوید، در مورد آن فکر کنید و به احساس خودتان توجه داشته باشید.
-
نیاز خود به تایید گرفتن از دیگران را بررسی کنید
دوست داشتن تایید شدن از سوی دیگران و لذت بردن از آن با نیاز داشتن به تایید دیگران کاملا متفاوت است. پس بررسی کنید که نیاز شما به این موضوع از کجا ناشی می‌شود تا راحت‌تر بتوانید با آن مقابله کنید.
برگرفته از سایت verywellmind.com
