14 نکته بسیار مهم برای مواجهه با کودکی که سوگوار است
از دست دادن یا مجروح شدن عضوی از خانواده، نقص عضو، آسیب رسیدن به خانه و مدرسه، گم کردن عروسک و مرگ حیوان خانگی از جمله حوادثی است که می تواند کودک را سوگوار کند.
موسسه خانواده سلامت بنیان، دکتر مائده پرویزی؛ کودکان نیز مانند بزرگسالان در هنگام روبرو شدن با حوادث آسیب زا رفتارهای خاصی را بروز می دهند. به علت اینکه کودکان مراحل رشد روانی خود را به طور کامل طی نکرده اند و نمی توانند به خوبی هیجانات خود را بیان کنند، درک این مساله توسط والدین می تواند سخت باشد.
از دست دادن یا مجروح شدن عضوی از خانواده، نقص عضو، آسیب رسیدن به خانه و مدرسه، گم کردن عروسک و مرگ حیوان خانگی از جمله حوادثی است که می تواند کودک را سوگوار کند.
این باور که کودکان مرگ را درک نمی کنند اشتباه است
کودکان در اواسط 2 سالگی فقدان مراقبین اصلی خود یعنی پدر و مادر را متوجه می شود. از ۳ تا ۶ سالگی مفهوم مرگ را فهمیده ولی آن را قابل برگشت دانسته و یا فکر می کنند بدن فرد مرده دارای عملکرد می باشد. کودکان از از ۷ سالگی مفهوم برگشت ناپذیری مرگ را فهمیده اما بیشتر آن را به افراد مسن تر مربوط می دانند. لذا داشتن این تفکر که کودکان مرگ را درک نمی کنند و رها کردن آن ها پس از بروز یک حادثه، باوری اشتباه است.
در ابتدای سوگ افراد شوکه شده و فقدان رخ داده را انکار می کنند. پس از درک فقدان، فرد خشمگین شده و به مساله پیش آمده اعتراض کرده و از دست همه عصبانی است. سپس به مرور احساس ناامیدی و بی قراری و اندوه کرده و در مراحل نهایی فرد وضعیت موجود را پذیرفته و به زندگی خود ادامه می دهد. اگر فردی این مراحل را یک به یک طی نکند دچار سوگ بیمارگونه شده و احتمال ابتلا به امراض روانی در او زیاد می شود.
نکاتی برای مواجهه با کودک سوگوار
کودکان نیز این مراحل را به صورت خاص خود طی می کنند و اطرافیان لازم است آگاهانه به آن ها در طی این مراحل کمک کنند. در مواجهه با کودک سوگوار به نکات زیر توجه داشته باشید:
1. اگر پدر فوت کرده بهتر است مادر یا فردی بسیار نزدیک این خبر را به او بگوید.
2. اگر فوت در صحنه ای دلخراش رخ داده ضرورتی ندارد جزئیات آن برای کودک سوگوار بازگو شود. کافی است که به او بگویید فرد مورد نظر فوت کرده و بر نمی گردد.
3. بهتر است مفهوم مرگ را به صورت توقف عملکرد اعضای بدن با پاسخ های مختصر و کوتاه بیان کنید مثلا بگویید قلبش نمی زند، غذا نمی خورد، حرف نمی زند، دیگر لازم نیست بخوابد، پیش ما بر نمی گردد. این مساله سبب می شود کودک نگران نیازهای جسمی فرد مرده پس از مرگ نباشد.
4. از گفتن اینکه فرد به مسافرت رفته و خوابیده است خودداری کنید زیرا باعث اضطراب و وحشت کودک از مسافرت و خواب می شود.
5. گفتن اینکه او نزد خدا رفته اشکالی ندارد اما هرگز نگویید او خوب بوده و خدا او را پیش خودش برده زیرا سبب خشم کودک نسبت به خداوند شده و در هنگام کارهای خوب می ترسد که خدا او را بمیراند.
6. بهتر است نگویید “روح او همیشه تو را می بیند” زیرا کودک سوگوار دچار اضطراب می شود که هر کاری که می کند فرد فوت شده او را می بیند.
7. پرخاشگری، افسردگی، بی تفاوتی، اضطراب، شب ادراری، سردرد و سایر علایم جسمی، خواب و اشتهای کم می تواند در هر کودک با درجات مختلفی رخ دهد.
8. علایم سوگ در کودکان تناوبی است. یعنی ممکن است در لحظه ای کودک شاد باشد و در لحظه ای علایم را به صورت تاخیری بروز دهد.
9. علایمی مانند افت عملکرد شدید، احساس بی ارزشی و آسیب به خود، کندی ذهنی و حرکتی هشدار دهنده بوده و نیاز به مراجعه و درمان دارد.
10. کودک سوگوار را تشویق کنید تا احساساتش را بیان کند. گفتگو با کودک و یا نامه نوشتن به فرد متوفی یا بازی و نقاشی می تواند کمک کننده باشد.
11. همه وسایل فرد متوفی را از بین نبرید و اجازه دهید اگر کودک خواست چیزی به عنوان یادگاری برای خود بردارد.
12. شرکت کودک در مراسم ختم در صورت خواست خود و رفتار سوگوارانه آرام (گریه کردن و ناراحت بودن) منعی ندارد.
13. در صورت خواست کودک سوگوار دیدن جنازه در صورت متلاشی نشدن و داشتن ظاهر طبیعی منعی ندارد.
14. لازم است در تمام مدت مراسم کودک رها نشده و فردی آگاه او را همراهی کرده و با او صحبت کند و پاسخ سوالات او را بدهد.
مطالب مرتبط:
4 رفتار غلط والدین که روح و روان کودک را ویران می کند
