با رعایت این نکته ها می توانید اقتصاد خانواده را به درستی مدیریت کنید

.jpg - با رعایت این نکته ها می توانید اقتصاد خانواده را به درستی مدیریت کنید

با توجه به شرایط اقتصاد ایران در حال حاضر (تحریم، بیکاری بالا و سطح درآمد پایین) که به نظر می رسد حداقل طی یک دهه آینده، تفاوت چندانی در آن حاصل نخواهد شد؛ سرمایه گذاری در مدیریت مصرف و اقتصاد خانواده ، بهترین گزینه ممکن به نظر می رسد.

موسسه خانواده سلامت بنیان- مریم ایثاری، شیوا کریمی؛ هنگام تشکیل خانواده، مسائل اقتصادی نقش پر رنگی ایفا می کنند و البته برای پایداری خانواده هم توجه به اقتصاد خانواده ضروری است. از مهارت های زندگی مشترک در یک خانواده، توانایی تنظیم دخل و خرج و برآورد هزینه – فایده است. در صورتی که اعضای خانواده نتوانند مبتنی بر میزان درآمد خانوار، سطح زندگی و توقعات مادی خود را تطبیق دهند در آن صورت تنش و مشاجره، عدم تفاهم و احساس نارضایتی اجتناب ناپذیر است.

با توجه به شرایط اقتصاد ایران در حال حاضر (تحریم، بیکاری بالا و سطح درآمد پایین) که به نظر می رسد حداقل طی یک دهه آینده، تفاوت چندانی در آن حاصل نخواهد شد؛ سرمایه گذاری در مدیریت مصرف در خانواده، بهترین گزینه ممکن به نظر می رسد. از این رو، چند مثال کاربردی در این زمینه ذکر می کنیم.

مهارت تغذیه درست با حداقل هزینه

یکی از موارد مهم مرتبط با اقتصاد خانواده مساله تغذیه است. تغذیه درست و با مواد غذایی مفید برای حفظ سلامت جسمی و روحی خانواده لازم است به ویژه وقتی کودکان در خانواده حضور دارند. با حضور کودکان، دریافت کامل، مناسب و به هنگام وعده های غذایی و پرهیز از هرزخواری (موادی مثل پفک، چیپس و …) ضروری است. اما وقتی صحبت از تغذیه درست و وعده های کامل می شود، مادران مهارت کافی برای تهیه غذا از مواد مناسب سالم و ارزان را ندارند و معمولا اقدام به حذف وعده های غذایی با جایگزین کردن مواد غذایی آماده، ارزان و بیماری زا (سوسیس، کالباس و …) می کنند. برنامه ریزی اقتصادی برای تغذیه خانواده، مهارتی است که باید آموخته شود.

به این مثال توجه کنید:  

مادری از طبقه متوسط، از گران بودن مواد غذایی (به خصوص گوشت قرمز و میوه) ناراضی بود و برای کم کردن هزینه ها، و عده غذایی ناهار را که پدر خانواده حضور نداشت حذف کرده بود و به اصطلاح با بچه ها حاضری می خوردند. او برای وعده شام سعی کرده بود انواع گوشت به خصوص گوشت قرمز را حذف کند و معمولا از غذاهای آماده با انواع پاستا و نودل استفاده می کرد.

سوسیس و کالباس نیز به همراه انواع سس و نوشابه جایگزین غذاهای گوشتی شده و به گفته خودش بچه ها بیرون از خانه پفک یا انواع ف رآورده های مشابه را می خریدند چون ارزان هستند و با میزان پول توجیبی بچه ها سازگار بود.

برای مدیریت اقتصاد خانواده از مادر خواسته شد میزان کل هزینه این نوع تغذیه را در یک ماه برآورد کند. سپس، فارغ از هزینه، انواع غذاهایی را که می تواند بپزد و انواع میان وعده هایی را که می تواند تدارک ببیند؛ فهرست کند. یک نکته کاملا آشکار بود و آن این که مادر مهارت آشپزی سالم و ارزان با انواع حبوبات، صیفی‌جات و سبزی ها را نداشت. تنوع میان وعده هایی که می شناخت بسیار کم بود، غذاهای سنتی و ارزان قیمت ایرانی که مادران نسل قبل با مهارت آن را برای خانواده ای حدود ده نفره آماده می کردند؛ نمی شناخت و با مهارت عرضه زیبا و اشتها آور خوراکی ها نا آشنا بود. مجموعا نوعی بی حوصلگی به همراه مهارت کم.

با همان میزان هزینه، یک برنامه غذایی با وعده های کامل غذایی شامل انواع سبزی، مواد سالم لبنی و حبوبات و البته به همراه میزان مشخصی از گوشت و میوه جات همراه با روش پخت و آماده به مادران ارائه شد. گرچه در هفته های اول فرزندان خانواده که به انواع فست فود با طعم های تند و پر ادویه عادت داشتند معترض بودند اما به تدریج پذیرای غذاهای سالم شدند و جو صمیمانه تری در خانواده بوجود آمد.

تنش میان همسران کاهش یافت چرا که قبلا حس فقر در خانواده القا می شد و مادر به نبود درآمد کافی برای تدارک وعده های غذایی معترض بود اما با شیوه جدید، آن حس به تدریج از بین رفت و مادر شیوه خود را به عنوان روش سالم تغذیه در خانواده ترویج می کرد و به این ترتیب، اقتصاد خانواده نیز به درستی مدیریت شد.

مدیریت اقتصاد خانواده و مهارت تهیه لباس مناسب با هزینه پایین 

تهیه پوشاک مناسب که هماهنگ با شخصیت و هویت اجتماعی افراد باشد، از دیگر مسائل مهم مرتبط با اقتصاد خانواده است. این موضوع وقتی پررنگ تر می شود که در خانواده نوجوان یا جوان حضور داشته باشند. طبیعت تنوع طلب و زیباپسند و همینطور القائات جامعه همسالان، می تواند خانواده را برای تأمین هزینه های پوشاک با مشکل مواجه کند و یا در صورتی که درآمد کافی وجود داشته باشد، خرید بی رویه و بدون برنامه باعث هدر رفت منابع خانواده شود. بنابراین لازم است اعضای خانواده، اطلاعات و مهارت اولیه برای انتخاب و خرید پوشاک داشته باشند.

گرایی2 - با رعایت این نکته ها می توانید اقتصاد خانواده را به درستی مدیریت کنید

تشخیص جنس پارچه ها، دوام رنگ، مدل دوخت لباس (تناسب با اندام) و همینطور اطلاع از ترکیب مناسب رنگ ها و اینکه چه رنگ هایی برای یک مجموعه هماهنگ خواهند بود؛ از جمله این مهارت هاست.

به این مثال توجه کنید:

مادری که دخترش بیست ساله و دانشجوی سال اول دانشگاه بود، از خرید بی رویه مانتو و شال و روسری و کیف و کفش به ستوه آمده بود. دختر خانواده با هزینه زیاد، کوهی از لباس در کمد داشت و با این حال همیشه از نداشتن لباس مناسب می نالید. مادر تا حدی حق را به دخترش می داد و می گفت: “نمیدانم چرا هر چقدر هم می خرد باز هم یک دست لباس درست و حسابی که آدم خوشش بیاید و بگوید خوب است و شیک؛ ندارد!”

پس از ملاقات با دختر و چند پرسش از او، مشخص شد مادر و دختر هیچ یک مهارت انتخاب لباس متناسب با اندام، ست کردن لباس، رنگ بندی و انتخاب جنس بادوام و با قیمت مناسب را ندارند و در ضمن نمی توانند برآورد کنند برای هر فصل و برای مناسبت های خاص مانند مهمانی ها و جشن ها؛ به حداقل چند دست لباس نیاز دارند و این لباس ها تا چند سال قابلیت استفاده خواهند داشت. با راهنمایی یک طراح لباس و شرکت در یک دوره آموزشی کوتاه، مشکل دختر حل شد و بار هزینه های اضافه از دوش خانواده برداشته شد.

مهم است که اعضای خانواده بتوانند مصرف خود را به بهترین نحو مدیریت کنند و این امر نیاز به دانش اولیه در اموری دارد که هر روزه با آن سر و کار دارند. لباس و انتخاب آن نیاز به مهارت و البته کنترل مصرف دارد و تاثیر زیادی در مدیریت اقتصاد خانواده خواهد داشت.

کسب مهارت برآورد هزینه – فایده برای مدیریت اقتصاد خانواده ضروری است

خرید کالاهای بادوام مورد نیاز خانواده، اغلب هزینه های سنگین بر خانواده تحمیل کرده و چه بسا در اغلب خانواده های طبقه ی متوسط به صورت قسطی خریداری شود. خرید کالاهایی مانند مبل، یخچال، اجاق و … نیاز به مهارت و البته تفکر بیشتری دارد.

دیده شده است که در اغلب خانواده ها این اشتباه رخ می دهد که برای درصدی قیمت ارزان تر محصول کم دوام تر را انتخاب می کنند. این امر با مدیریت صحیح اقتصاد خانواده در تضاد است و باعث می شود تا مجبور شوند، مدت زمان کمتری از محصول خریداری شده استفاده کرده و اقدام به خرید مجدد کنند که همین امر در افق بلند مدت به هزینه های خانوار اضافه می کند.

برعکس این موضوع نیز صادق است. گاهی دو محصول، کیفیت مشابه دارند اما یکی از آن ها بنا به دلایلی با قیمت گرانتر عرضه می شود. ممکن است خانواده به گمان کیفیت بهتر، اقدام به خرید محصول گران تر کند که این امر هم هزینه بر است.

زد - با رعایت این نکته ها می توانید اقتصاد خانواده را به درستی مدیریت کنید

مسئله دیگر، گرایش به مصرف و مدگرایی در کالاهای بادوام است. خانواده های متوسطی که هر ساله یا هر دو سال یکبار با انواع وام و قرض اقدام به تعویض اثاثیه می کنند بدون آنکه اثاث آسیبی دیده باشند و بهانه شان داشتن آبرو و حفظ آن در میان اقوام و دوستان است یا وسایل خانگی را خریداری می کنند که به ندرت مورد مصرف قرار می گیرد، مثل ماشین ظرفشویی برای یک خانواده سه نفره که به راحتی ظرف هایشان با دست قابل شستشوست و شاید ماهی یکبار مهمانی شام بدهند و تعداد ظرف ها به حدی برسند که قابل شستشو در ماشین ظرفشویی باشد.

در رابطه با اقتصاد خانواده ، مصرف گرایی در کالاهای دیجیتال به ویژه در میان جوانان نیز باید مدنظر قرار گیرد. لازم است خانواده در این زمینه ها آموزش دیده و مصرف بی رویه به عنوان یک ضدارزش تلقی شود. در زمانه حاضر، شاید بهترین روش برای مقابله با مصرف گرایی، تأکید بر حفظ محیط زیست باشد. به نظر می رسد برای بخشی از جامعه، تأکید بر قناعت و توصیه به آن دیگر اثر بخش نیست اما می شود در این موارد از دریچه حفظ محیط زیست وارد شد.

نمونه هایی برای استفاده بهینه از فضای خانه

استفاده بهینه از فضای خانه از دیگر موارد مهارت در هزینه – فایده است. مثلا زنی علاقه مند به باغبانی، تراس کوچک آپارتمانش را تبدیل به مجموعه ای سرسبز از انواع گیاهان گلدانی کرده بود اما پس از مدتی تغیر رویه داد و گلدان های تراس را به کشت سبزی خوردن اختصاص داد. او عقیده داشت حالا که زحمت می کشد بهتر است از فضای محدودی که در اختیار دارد بهترین استفاده را بکند و چیزی بکارد که هم به حفظ سلامت خود و خانواده کمک کند هم این که بخشی از هزینه های تهیه گلدان و خاک را به او برگرداند. استفاده بهینه از فضای خانه، مثال های دیگری هم دارد. مانند مهارت در چیدمان وسایل خانه و کاربرد آن ها به بهترین شکل ممکن.

آپارتمانی - با رعایت این نکته ها می توانید اقتصاد خانواده را به درستی مدیریت کنید

مهارت های ساده ای که به کم شدن هزینه ها و مدیریت اقتصاد خانواده کمک می کند

نکته دیگری که در مدیریت اقتصاد خانواده تاثیر دارد، داشتن مهارت های اولیه در کارهای ساده است. داشتن این مهارت ها به جهت کاستن از هزینه ها بسیار مطلوب خواهد بود. این امر به صورت سنتی در خانواده های ایرانی بود اما اکنون متأسفانه بسیار کم رنگ شده و استفاده از خدمات بیرون از خانه، نوعی تشخص اجتماعی محسوب می شود.

برای مثال آقایان مهارت های اولیه برای تعمیر و نگهداری وسایل منزل و خانم ها مهارت های اولیه در خیاطی و شیرینی پزی و … داشتند که در نسل جدید این مهارت ها کم رنگ شده و برای کوچک ترین کاری، خدمات خریداری می شود. امروزه دیده می شود خانم های خانه دار که اوقات فراغت زیاد هم دارند، سفارش تهیه یک ملحفه و یا یک روبالشی ساده را به خیاط می دهند و با افتخار اعلام می کنند که خودشان این کارها را نمی کنند در حالی که یکی از اقلام حذف نشدنی در جهیزیه شان، بهترین مدل چرخ خیاطی با توان گلدوزی و … بوده است.

اینگونه رفتارها تحمیل هزینه اضافه و بی دلیل بر خانواده و هدر دادن وقت و منابع است و لازم است در نسل جدید، کسب مهارت به عنوان یک ارزش جا بیفتد.

مطالب مرتبط: 

مدیریت اقتصاد خانواده – ۱ / چگونه از خریدهای برنامه‌ریزی نشده جلوگیری کنیم؟

مدیریت اقتصاد خانواده – ۲/ راه‌های کاهش هزینه‌های قبوض آب و برق و گاز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *