با کودکی که عادت به لمس ناحیه تناسلی خود دارد چگونه برخورد کنیم؟
شما نباید نسبت به این رفتارهای کودکان قضاوت اخلاقی داشته باشید. زیرا کودک در حال کشف بدن خود است و لمس ناحیه تناسلی به علت خوشایند بودن، تکرار میشود.
موسسه خانواده سلامت بنیان- سمیرافرزان، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی و مشاوره کودک؛ مشکل مالیدن (rubbing) در کودکان به دو نوع است:
- کودک خود را به دیگران میچسباند و مالش ایجاد میکند.
- یا لمس ناحیه تناسلی خود را انجام می دهد یا آن را به جایی یا کسی فشار میدهد یا میمالد. مورد دوم در پسران 2 تا 5 ساله متداولتر است که ممکن است برانگیختگی جنسی نیز به دنبال داشته باشد. اگر این رفتارها زیاد نباشد تا حدی عادی محسوب میشود. نگاه کردن به اندام دیگران یا تمایل به لمس بدن دیگران نیز همینطور است.
قضاوت اخلاقی نداشته باشید
نکته مهمی که وجود دارد این است که شما نباید نسبت به این رفتارهای کودکان قضاوت اخلاقی داشته باشید. زیرا کودک در حال کشف بدن خود است و لمس ناحیه تناسلی به علت خوشایند بودن، تکرار میشود.
اما اگر این رفتارها به میزان زیاد تکرار میشود باید احتمال کودک آزاری را در نظر داشته باشید و فرهنگ و رفتارهای پوشش/ برهنگی و لمس را در خانواده ارزیابی کنید.
کودکان در درک موقعیت اجتماعی ضعف دارند
این تحلیل را هم مدنظر داشته باشید که کودک در درک مرزهای خود و دیگران و در واقع تشخیص و درک موقعیت اجتماعی ضعیف است. عادت رفتاری لمس ناحیه تناسلی چندان هم نادر نیست و مکرر دیده میشود. از یک سو نشانگر لذت آنی است و احتمالا کودک توسط والدین فراهمسازی آنی میشود. همچنین، شاید والدین سهلگیر باشند.
هر چه باشد، کودک در درک حدود و مرزهای دیگران رشد کافی نداشته که به ضعف در همدلی و درک دیدگاه دیگران و در نتیجه علاقه اجتماعی او لطمه زده است. شبیه دزدی کردن که کودک به اموال دیگران نگاه مالکیتی ندارد.
لمس ناحیه تناسلی گاهی برای کاهش استرس است
گاهی این کار میتواند برای کاهش استرس و احساس کهتری ناشی از انجام تکالیف باشد یا نوعی رفتار طفرهای و خودشکن به نظر آید. این نوع رفتارها در کودکان و افراد بزرگسال که در خود دلیلی برای به تعویق انداختن خشنودی نمیبینند بیشتر است. با این حال، پیامد منطقی میتواند «دلیل پنهان» او را تغییر بدهد.
نکته دیگر این است که، دست زدن و لمس تناسلی در پسران اصولاً به صفر نمیرسد. به همین دلیل، تاکید بر درک موقعیت انجام است که باید در حضور دیگران نباشد. والدین نیز نباید وسواس و حساسیت نشان دهند، مگر آنکه این کار افراطی باشد و بی محابا در حضور دیگران انجام گیرد.
رفتاری که والدین در صورت مشاهده لمس ناحیه تناسلی در فرزندشان باید داشته باشند
بهتر است والدین اقدامات زیر را انجام دهند:
۱. آشنا کردن کودک با مفهوم حریم خصوصی مانند بیش از حد نزدیک شدن و اذیت شدن دیگران و همچنین، اعضای خصوصی بدن. در این زمینه، والدین باید برای کودک الگوی عملی باشند.
۲. آشنا کردن کودک با مفهوم لذت و مفهوم خودداری، مانند خودداری از جیش کردن در جای نامناسب یا خوردن غذای دیگران.
۳. پیامدهای منطقی لمس ناحیه تناسلی را به صورت کاملا محکم و در عین حال، دوستانه به او گوشزد کنید.
۴. پیام منطقی کاربردی با خود کودک تعریف و تعیین میشود. کلیدواژه کار با کودک مشارکت دادن او در حل مسأله است. برای مثال، به کودک بگویید: «خیلی وقتها بچهها به جلوی خودشون دست میزنن و از این کار خوششون میاد، ولی چون اگه این کار زیاد انجام بشه خوب نیست، مثلا دیگران دوست ندارند یا نوعی بی ادبی محسوب میشه، به نظرت چکار کنیم؟»
از او ایده بگیرید، ایده خود را هم بگویید و اگر لازم و مفید بود آنها را ترکیب کنید. مثلا با هم گفتگو کنید و بگویید: «فکر میکنی بتونی یک ساعت این کار را نکنی …؟» و بعد دو ساعت و بعد تایید و دلگرمی. حالا، اگر خواستی دوباره این کار را بکنی آن ایده را اجرایی کنیم. در این زمینه، توافق کودک لازم است.
پیامدی مانند نکته زیر را برای کار او در نظر بگیرید: «چون این کار تو نوعی بی احترامی است، من دو ساعت تو را نگاه نمیکنم، با تو حرف نمیزنم و پاسخ تو را نمیدهم. شاید اینطوری بتونی این عادت را کنار بگذاری».
یادتان باشد که هدف ما دلگرمی و ایجاد احساس کنترل درونی بر رفتار کودک مبتنی بر اصل احترام متقابل است که از اصول تربیت دموکراتیک محسوب میشود.
اگر والدین محکم و مهربان باشند کودک این حریم را رعایت خواهد کرد.
مطالب مرتبط: