چگونه کنجکاوی جنسی نوجوانی به چشم چرانی تبدیل میشود؟ آیا قابل درمان است؟
صرف داشتن کنجکاوی جنسی و داشتن چند نوبت از این رفتارها نشان نمیدهد که فرد رفتار چشم چرانی را دارد یا خیر. حداقل سن تشخیص چشم چرانی 18 سالگی است و حداقل باید به مدت 6 ماه علایم و رفتارهای چشم چرانی بهصورت مستمر ادامه داشته باشد.
دکتر علی شیخالاسلامی، سکستراپ و مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان- کنجکاوی جنسی و چشم چرانی مشکلاتی هستند که والدین بسیاری از نوجوانها با آنها مواجه میشوند. برای مثال، یکی از مراجعان من خانمی بود که میگفت به تازگی متوجه شده که پسر 15 سالهاش به شکل پنهانی از حمام رفتن خاله و دختر داییاش عکس و فیلم گرفته است. این مادر نگرانی شدیدی داشت و این سوال برایش ایجاد شده بود که اصلا چرا چنین اتفاقی افتاده و چگونه میتواند از ادامه چنین رفتارهایی پیشگیری کند؟
باید به این مادر حق داد که از این رفتار فرزندش دچار شوک شده و نگرانی بسیار زیادی پیدا کرده باشد. اما آنچه اهمیت دارد برخورد مناسب با این رفتار است تا کمک کند، تغییر رفتار رخ دهد. در سنین بلوغ و حوالی آن به دلیل ترشح هورمونهای جنسی و تغییرات ناشی از آن و ایجاد و تکامل میل جنسی، طبیعی است که بچهها کنجکاوی جنسی پیدا کنند.
باید بستر رفع کنجکاوی های جنسی در خانواده فراهم شود
اگر زمینه پاسخگویی و رفع کنجکاوی جنسی به درستی در بستر خانواده فراهم شده باشد، بچه با سوالاتی که از والدین مینماید و اطلاعات درستی که در این بستر دریافت میکند پاسخ مناسبی به کنجکاویهایش دریافت مینماید و نیازی نمیبیند جای دیگری یا به شکل دیگری دنبال پاسخ برای سوالات ذهنیاش در این زمینه باشد.
متاسفانه به دلایل فرهنگی در اکثر خانوادهها چنین بستری فراهم نیست و به همین دلیل، بچهها مجبورند پاسخ سوالات خود را از منابع دیگری به دست بیاورند که احتمالا از نظر اعتبار و درستی اطلاعات نیز قابل بررسی نیستند.
گاهی اوقات این کنجکاویها منجر به دید زدن مخفیانه بستگان نزدیک و حتی مادر یا خواهر میشود. بعضی از بچهها هم سراغ تماشای فیلمهای پورنوگرافی و جستجوی تصاویر برهنه زنان یا تصاویر رابطه جنسی در فضای مجازی میروند. بهطور معمول، بچهها این کارها را مخفیانه و بدون اطلاع والدین و دیگران انجام میدهند تا با پیامدهای منفی روبهرو نشوند.
والدین چگونه باید با کنجکاوی جنسی فرزند برخورد کنند؟
والدین در هنگام مواجهه با چنین رفتارهایی باید بدون نگرانی و بدون آنکه واکنش بدی داشته باشند با فرزند خود به گفتگو بنشینند یا اگر برایشان چنین گفتگویی سخت است فرزندشان را پیش یک مشاور ببرند تا با او صحبت شود.
پدر و مادر در این گفتگو به دنبال سنجش میزان اطلاعات جنسی فرزند و منابعی که در اختیار اوست هستند. هدف بعدی، آگاهی دادن به فرزند راجع به چگونگی مواجهه با نیازهای جنسی است.
آنها سعی میکنند تا برخی آموزشها را به فرزند خود بدهند، از جمله اینکه هر فردی دارای حریم خصوصی است و باید این حریم خصوصی محترم شمرده شود. فرزند باید بداند بدون رضایت افراد، اجازه ورود به حریم خصوصی آنها را ندارد و خود نیز باید حریم خصوصی خویش را پاسداری نماید تا کسی بدون رضایت او وارد این حریم نشود.
همچنین، باید یاد بگیرد در موقعیتهایی که باعث تحریک او میشود تا بدون اطلاع افراد به اندام آنها یا رفتارهای جنسی آنها نگاه کند قرار نگیرد و با تقویت کنترل درونی از بروز چنین رفتارهایی پرهیز کند. او باید راههای درست مواجهه با میل جنسی و نیازهای جنسی را یاد بگیرد.
آیا به راحتی میتوان به آدمها برچسب چشم چرانی زد؟
معمولا نگرانی والدین این است که چنین رفتارهایی بهصورت چشم چرانی یا اختلال جنسی بروز نکند. باید توجه داشت وجود عوامل کمک کنندهای مانند پریشانی روانی (احساس گناه، خجالت شدید، سرخوردگی شدید جنسی، احساس تنهایی)، بیماریهای روانپزشکی دیگر، بیش فعالی جنسی، تکانشگری جنسی و مشکلات سلامت روان در کنار تجربه موقعیتهایی که میتوان بدون اجازه، بدن برهنه افراد را دید یا فعالیتهای جنسی آنها را مشاهده کرد، میتواند منجر به ایجاد اختلال چشم چرانی یا ویوریسم شود.
به همین دلیل، صرف داشتن کنجکاوی جنسی و داشتن چند نوبت از این رفتارها منجر به تشخیص نمیشود بلکه حداقل سن تشخیص چشم چرانی 18 سالگی است و حداقل باید به مدت 6 ماه علایم و رفتارهای چشم چرانی بهصورت مستمر ادامه داشته باشد.
چه عواملی باعث چشم چران شدن آدم ها میشود؟
هنوز به درستی معلوم نیست چه عواملی باعث بروز چشم چرانی میشوند ولی برخی کارشناسان معتقدند در ابتدا افراد چشم چران بهصورت اتفاقی در موقعیتی قرار گرفتهاند که بدن برهنه فرد یا رفتار جنسی او را ببینند. تجربه هیجانی فرد و سایر عوامل زمینهای، ادامه مشاهده رفتار را تقویت و مداوم میکند تا جاییکه رفتار فراتر از آنچه که از نظر فرهنگی قابل قبول یا عادی تلقی میشود، آسیبشناسی میگردد.
عوامل اصلی ایجاد این بیماری شناخته نشدهاند ولی سوءمصرف موادمخدر، سوءاستفاده جنسی و بیش فعالی جنسی بهعنوان عوامل زمینهساز این بیماری ذکر شدهاند.
آیا این مشکل قابل درمان است؟
چشم چرانها معمولا تمایلی به درمان ندارند ولی آنهایی که وارد درمان میشوند، با احتمال بالایی میتوانند مشکل خود را برطرف کنند.
در رفتار درمانی، فرد یاد میگیرد که انگیزه خود را برای تماشای قربانیان غیر آگاه کنترل کند و همچنین راههای قابل قبولتری را برای ارضای نیاز جنسی پیدا کند.
در درمان شناختی، بدون تجزیه و تحلیل دلیل و چرایی رفتار، تغییر رفتار بیمار، هدف قرار میگیرد. اگرچه درمان قادر به تغییر ترجیح جنسی فرد نیست، اما میتواند رفتار ناخواسته ناشی از آن را مهار کند.
روانکاوی نیز سعی در تعیین تجربه ناخودآگاه آسیبزا دارد که در وهله اول باعث ایجاد چنین رفتاری شده است. کشف این دانش ناخودآگاه به فرد این امکان را میدهد تا آسیب وارده را به شکلی عقلانی و عاطفی درک کند و به دنبال آن بتواند مشکلات خود را رفع کند.
بهطور معمول افراد چشم چران تمایلی به درمان ندارند و معمولا وقتی درگیر مشکلات قانونی میشوند، از طریق پلیس یا خانواده برای درمان تحت فشار قرار میگیرند.
چشم چرانی جزو دسته ناهنجاریهای جنسی طبقهبندی میشود. بطور معمول این اختلال در زنان شیوع ندارد و بیشتر مردان درگیر آن هستند. اگر با کنجکاویهای جنسی دوران نوجوانی به درستی روبهرو شویم بهطور معمول به چشم چرانی ختم نخواهند شد.
مطالب مرتبط:
