مشکلات روانشناختی دختر و پسر ماجرای شکنجه در سیرجان و نکاتی که پدر و مادرها باید بدانند
عزت نفس پسر پایین بوده و با یک فحش احساس کرده کل ارزش خود را از دست داده است و برای جبران آن باید دست به اقدامی بزند تا بتواند به این وجود از هم پاشیده ارزش بدهد و راه را در انتقام جویی دیده تا بتواند عزت نفس خود را بدین شکل بازسازی کند و طرف مقابل را تحقیر کند و حس و عطش انتقام را در خود فرونشاند.
به گزارش موسسه خانواده سلامت بنیان، این روزها شاهد اتفاق تلخ دیگری در فضای مجازی بودیم، اتفاقی که جامعه را در بهت و تعجب فرو برد. ماجرا از این قرار است که ظاهرا دختری نوجوان زیر پست یک پسر نوجوان به او و دوست دخترش فحش میدهد و پسر هم که از این کار دختر عصبانی شده هوس انتقام گرفتن به سرش میزند.
برای همین با چرب زبانی و به قول خودش از راه دوستی کاذب، دختر را از تهران به باغی در شهر سیرجان میکشاند و او را وحشیانه کتک میزند. اما نکته ای که بیشتر از همه باعث مشهور شدن این اتفاق در فضای مجازی شد این بود که پسر صحنه های این شکنجه را در لایو اینستاگرام خود منتشر کرد و به این ترتیب، تا به امروز کمتر کسی در ایران هست که اینستاگرام یا گوشی هوشمند داشته باشد و فیلم را ندیده باشد.
البته، همین مساله باعث دستگیری پسر شد. اما سوالات زیادی در ذهن مردم و به خصوص خانوادهها شکل گرفت که چرا این اتفاق برای این دختر و پسر افتاده و چه کنیم که هیجانات بچهها به این شکل بروز پیدا نکند؟
برای پاسخ به این سوالات با دکتر علی شیخ الاسلامی؛ روانشناس و مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان گفتگو کردیم.
پرخاشگری تبدیل به اولین راه مواجهه با موقعیت های ناخوشایند شده است
- آقای دکتر شما در تحلیل شکل گیری خشونت در میان نوجوانان که این روزها در فضای مجازی نمود بیشتری پیدا کرده چه عواملی را موثر میدانید؟
عوامل متعددی از جمله مسایل شناختی، مسایل عاطفی و مسایل اجتماعی بر خشونت در نوجوانان نقش دارند. از سوی دیگر نداشتن یکسری از مهارتها در کنترل هیجانات نیز باعث میشود رفتارهای پرخاشگرانه به اولین راهکار در مواجهه با موقعیتهای ناخوشایند تبدیل شود.
این موضوعی که اخیرا پیش آمده و در فضای مجازی نمود پیدا کرده مورد اول نیست و مورد آخر هم نخواهد بود ولی میتواند یک زنگ خطر برای جامعه باشد تا متوجه باشد فرآیند های نادرستی وجود دارد که تولید خشونت میکند و باید اقدامات مناسبی انجام شود تا پیشگیری از چنین رفتارها و بحرانهایی داشته باشیم.
زمینه این اتفاق در جامعه ایجاد شده و ما در بستر جامعه نتوانسته ایم شرایطی فراهم کنیم که افراد در آن شرایط آرامش روانی داشته باشند و بتوانند با مسایل و مشکلات خود به درستی روبرو شوند. خانواده، مهد کودک، مدرسه دانشگاه و مسئولین و سیاستگذاران همه در ایجاد و بروز چنینی حوادثی مقصر و مسئول هستند.
خانواده بعنوان اولین محل رشد و تربیت فرزند باید کمک کند تا فرزندش با احساسات و هیجانات خود بتواند به درستی آشنا شود و بتواند مهارت لازم برای تخلیه هیجان به شکل درست را بیاموزد. در مهد کودک و مدرسه نیز به موازات نقش خانواده باید این آموزشها ارائه شود و تعاملات اجتماعی به شکل درست آموزش داده شود. رسانهها و صدا و سیما نیز باید بخشی از برنامهها و محتواهای ارائه شده خویش را به این موضوع اختصاص دهند.
رفتارهایی که انتقام جویی را بچه ها نهادینه می کند
وقتی بچه من به من بگوید فلانی مرا هل داد یا زد و من هم بگویم خوب تو هم او را هل میدادی یا میزدی ناخواسته انتقام جویی را به فرزندم آموزش میدهم و یاد میدهم که در مقابل دیگران همان رفتار بد آنها را تکرار کند و وقتی این موضوع بارها تکرار شود در فرزند من نهادینه میشود و او سعی میکند مسایل را با این شیوه حل کند.
حالا دختری آمده و فحش بدی داده است وقتی من دچار خشم شدم و یاد نگرفتم در مقابل این احساس خشم چه کنم و آن را تبدیل به حس انتقامجویی کردم دست به چنین رفتاری خواهم زد و مرزهای اخلاقی را نیز در انتقامجویی کنار میگذارم.
عزت نفس پایین باعث انتقام جویی می شود
- ظاهرا خانواده پسر خانواده نسبتا موجهی هستند و مادر او معلم است. در چنین خانواده هایی چه عواملی ممکن است وجود داشته باشد که بچهها برای تخلیه هیجانات خود به چنین روش های خشنی رو بیاورند؟
بحث شناخت هیجان و تخلیه هیجان مطرح است. این پسر یاد نگرفته است احساس خشم را در وجود خود شناسایی کند و به شکل صحیح آن را تخلیه کند. از سوی دیگر یاد نگرفته ارزش گذاری درستی بر خود داشته باشد و متناسب با آن رفتارهای درستی داشته باشد.
در واقع عزت نفس وی پایین بوده و با یک فحش احساس کرده کل ارزش خود را از دست داده است و برای جبران آن باید دست به اقدامی بزند تا بتواند به این وجود از هم پاشیده ارزش بدهد و راه را در انتقام جویی دیده تا بتواند عزت نفس خود را بدین شکل بازسازی کند و طرف مقابل را تحقیر کند و حس و عطش انتقام را در خود فرونشاند.
اینکه چرا این مساله و موضوع بوجود آمده و این نوجوان عزت نفس خود را از دست داده است چند عاملی است و باید اطلاعات دقیقی از سیر رشد و رفتار والدین او و فرآیندهای زیستی و رشدی او داشت تا بتوان اظهار نظر دقیق کرد.
دختری که نتوانسته حس حسادت خود را مدیریت کند
- آن طرف ماجرا هم دختری است که در ابتدا به پسر و دوست دختر او فحاشی میکند و بعد با زبان بازی پسر راهی سیرجان میشود. تحلیل شما از این رفتارهای بی پروای یک نوجوان دختر چیست؟
اینجا هم نیاز به اطلاعات بیشتری است ولی بر اساس اخبار باز بحث عزت نفس را میتوان مطرح کرد و هم عدم کنترل هیجان. حسادتی شکل گرفته و دختر برای از بین بردن حس حسادت در وجود خویش ترجیح داده با فحاشی و تحقیر زبانی و کلامی طرف مقابل این حس را مدیریت کند و دل خود را خنک کند و به تبعات و پیامدهای رفتار خویش نیز فکر نکرده است. نتیجه این شده که شاهد هستیم.
این دختر خانم یاد نگرفته وقتی فرآیندی را شاهد است که باب میل او نیست و یا دوست دارد خودش در آن موقعیت باشد و نیست هیجانی که در درونش ایجاد میشود را به خوبی بشناسد و دلیل ایجاد آن را بفهمد و بتواند واکنش مناسبی برای کنترل آن داشته باشد که کمترین پیامد منفی و بیشترین پیامد مثبت را برایش داشته باشد.
- نکته دیگری که وجود دارد این است که بعد از این اتفاق فالوئرهای پیج پسر رشد بسیار زیادی داشتند. چقدر این رفتارهای موجود در فضای مجازی به عطش دیده شدن در نوجوانان دامن میزند؟
این مساله نشات گرفته از فضای جوزدگی احساسی جامعه است. این فالوئرها تحریک شده اند راجع به این پسر بیشتر بدانند و وارد جزئیات زندگی فردی وی شوند برای همین میروند فالو میکنند و بعد از مدتی هم که تب این ماجرا بخوابد از صفحه او خارج خواهند شد و او را آنفالو خواهند کرد.
هیجانات و احساسات بچه ها را به رسمیت بشناسید
- والدین برای این که شاهد چنین رفتارهایی از سوی فرزندانشان نباشند چه باید بکنند؟
پدر و مادر باید تلاش کنند تا فرزندشان با هیجانات و احساسات خویش به درستی آشنا شود و بداند که برخی از هیجانات منفی هستند و احساس ناخوشایندی دارند و برخی مثبت و خوشایند هستند. باید ابتدا این هیجانات را به رسمیت بشناسند و سعی نکنند در بچه سرکوب شود یا فکر کند که هیجانات منفی را نباید احساس کند یا در وجود خویش احساس منفی تجربه کند. بعد باید یاد بگیرد با این هیجانات چگونه کنار بیاید و چگونه آنها را مدیریت کند.
عزت نفس را در بچه ها تقویت کنید تا شاهد این اتفاقات نباشید
در مرحله یا گام بعدی باید به بچهها کمک کرد تا عزت نفس پیدا کنند. والدین و معلمین باید در تشویق یا تنبیه کلیت شخصیت بچه را هدف قرار ندهند بلکه مصداق رفتاری خاص را مورد تشویق و تنبیه قرار دهند نه کلیت شخصیت بچه را. در این صورت بچه نیز یاد میگیرد که کلیت شخصیت وی امری بد یا خوب نیست بلکه رفتارهای خاص او هستند که پیامدهای بد یا خوبی میتوانند داشته باشند.
همچنین باید به بچهها استقلال و عزت نفس داد و ویژگیها و مهارتهای خوبشان را مورد تشویق قرار داد و تقویت کرد و به آنها یاد داد که ما سرشار از ویژگیها و مهارتهای متعددی هستیم و ممکن است در برخی از ویژگیها و مهارتها توانایی بیشتری داشته باشیم و در برخی ویژگیها و مهارتها ضعیف تر باشیم.
بچه باید بتواند ارزیابی واقع بینانه ای از خود داشته باشد و انتظاراتی که ما از او نسبت به خودش شکل میدهیم نیز باید متناسب با ویژگیها و مهارتهای بچه باشد تا او عزت نفس مناسبی در خود شکل دهد و در این صورت از سلامت روان مناسب برخوردار خواهد شد.
خیلی عالی بود کاش پست ها رو توی واتساپ و تلگرام به اشتراک بزارین تا بیشتر خوانده بشه .من با ذکر منبع برای دوستام ارسال کردم .لطفا مابقی اتفاقات هم همینطوری تحلیل کنید جامعه واقعا نیاز داره .سپاس
دوست عزیز تمام مطالب سایت در کانال تلگرام منتشر می شود.
https://t.me/salamatbonyan
مصاحبه ی خواندنی و بسیار مفیدی بود.متشکرم
با سلام وتشکر از اطلاعات مفید اقای دکتر شیخ الاسلامی وهمراهانشان خواهشمند است راه کارهای مناسب در جهت تقویت اعتماد بنفس ودور ی از خشونت وحس انتقامجویی رابیان بفرمایید ممنون میشوم ارادتمند شما شریف پور