زنان و مردان چه تفاوت هایی در رفتارهای جنسی دارند؟
موسسه خانواده سلامت بنیان- دکتر علی شیخ الاسلامی، روانشناس و سکس تراپ؛ از دیرباز رفتارهای جنسی مورد توجه بشر بوده است. همچنین، در تمامی ادیان الهی این موضوع مورد توجه بوده و احکام و دستوراتی در باب مسایل جنسی وجود دارد. بخش عمدهای از آثار هنری و ادبی این موضوع را در بر میگیرند و بدان پرداختهاند. امروزه ابعاد این مساله مورد کنکاش علمی قرار گرفته و بررسیهای متعددی در مورد آن صورت گرفته است و این نشان دهنده اهمیت و ضرورت روابط جنسی در زندگی بشر است.
فرهنگها وگروههای مختلف بشری نگاه متفاوتی به مسایل جنسی دارند. به طوری که برخی رفتارها در یک فرهنگ امری قبیح و در فرهنگی دیگر امری مرسوم است یا واضحتر بگوییم یک سری از رفتارهای جنسی در برخی نقاط بهنجار و همین رفتارها در جای دیگری نابهنجار محسوب میشود. از نظر فردی نیز عملکرد جنسی جنبه ضروری وجود انسان است که میتواند برای وی رضایتبخش و توام با لذت یا ناراحت کننده و توام با درد و رنج باشد.
نگرشها و رفتارهای جنسی در طول زمان تغییر کرده اند
رفتارهای جنسی به مجموعه رفتارهایی که در جهت یافتن شریک جنسی، رابطه با شریک جنسی، جلب موافقت شریک جنسی، نمایش امیال جنسی و در نهایت آمیزش جنسی صورت میگیرد، گفته میشود. در واقع آمیزش جنسی تنها بخشی از رفتار جنسی است. یکی از امور ضروری در بحث رفتار جنسی شناخت رفتار جنسی بهنجار و نابهنجار است. شاید بتوان گفت تمایز بین رفتار جنسی بهنجار و نابهنجار امری دشوار و پیچیده است و خیلی راحت نمیتوان چنین مرزی را مشخص کرد. چرا که بسیاری از نگرشها و رفتارهای مرتبط با مسایل جنسی در طول زمان تغییر کردهاند و سیر این تغییرات را هم در جوامع غربی و هم در جامعه خودمان میتوانیم مشاهده کنیم.
در دهه 1970 تولید و پخش مجلات و فیلمهایی که رفتارهای جنسی را به نمایش میگذاشتند جرم محسوب و افراد تحت تعقیب قرار میگرفتند اما بیست سال بعد از آن یعنی از سال 1990 به بعد دیگر چنین نیست و این مساله امری عادی و پیش پا افتاده محسوب میشود. تا دهه 1960 و 1970 به دلیل نگرشهای اجتماعی محدود کننده محققین کمی به عرصه بررسی مسایل جنسی ورود پیدا میکردند و تحقیقات علمی در این حوزه به ندرت صورت میگرفت اما محققانی چون ویلیام مسترز و ویرجینیا جانسون بررسیها و تحقیقات جالبی در حوزه رفتار جنسی انجام دادند و پیشگامان عرصه تحقیق علمی در مورد رفتار جنسی شدند. البته قبل از آنها نیز کسانی چون آلفرد کینزی تحقیقاتی را در این حوزه انجام داده بودند.
بعد از تلاشهای آنها محققین و پژوهشگران با ورود به این عرصه تعریف و توجیه و درمان اختلالات جنسی را متحول ساختند و تغییرات زیادی در این حوزه به وقوع پیوست. تحقیقات نشان میدهند که رفتارهایی که چند دهه پیش نابهنجار یا منحرف محسوب میشدند بخشی از روند کلی تمایل جنسی شدهاند. در واقع رفتارهای جنسی تفاوتهای بسیاری را با گذر زمان شاهد بودهاند هر چند شالوده اصلی این رفتارها تغییر کلی ندارد.
سن اولین مقاربت جنسی کاهش پیدا کرده است
امروزه سن اولین مقاربت کاهش پیدا کرده است که میتواند ناشی از گرایش به بلوغ جنسی زودتر و سهلگیری نگرشهای اجتماعی باشد. سنین پایین اولین مقاربت با طبقات اجتماعی پایینتر، سطوح پایینتر تحصیلات و فقدان اعتقادات مذهبی همراه است. همچنین گرایش به شکلهایی از رفتارهای جنسی مثل رفتار جنسی دهانی در مقایسه با گذشته افزایش چشمگیری یافته است. گسترش وسایل ارتباط جمعی و همچنین اخیرا گسترش شبکههای اجتماعی باعث تغییرات زیادی در هنجارهای جنسی در جوامع مختلف شده و میشود.
در جامعه ما نیز علیرغم عدم وجود تحقیقات گسترده و جامع در این زمینه، تغییرات رفتارهای جنسی به وضوح قابل رویت است.
تفاوت هایی که در میل جنسی زن و مرد وجود دارد
قبل از ورود به بحث رفتارهای جنسی نیاز است میل جنسی و فیزیولوژی جنسی زن و مرد بررسی شود. در زنان تحت تاثیر هورمونهای هیپوفیزی و هورمونهای مترشحه از تخمدانها یک چرخه یا دوره متناوب ایجاد میشود که از آن با عنوان پریود یا عادت ماهانه یاد میکنند. در طی این چرخه که با ریزش دیوارههای رحمی شروع میشود یک فولیکول در تخمدان رشد نموده و در نیمه سیکل تخمکی آزاد میشود. بعد از آزاد سازی تخمک اگر لقاح صورت گیرد و تخمک بارور شود بارداری صورت میگیرد و اگر چنین عملی صورت نگیرد بعد از گذشت 14 روز از تخمک گذاری، دیوارههای رحم ریزش کرده و چرخه دیگری آغاز میشود.
میل جنسی زن در حوالی زمان تخمکگذاری در مقایسه با سایر زمانها بیشتر است. وجود این چرخه بر رفتارهای جنسی یک زن تاثیر گذاشته و باعث تغییراتی در این رفتارها میشود. همچنین در هنگام تحریک جنسی مجرای تناسلی زن پر خون شده و عضلات مجرای تناسلی انقباضاتی را تجربه میکند. همچنین نوک سینهها منقبض و برجسته میشود.
در آقایان نیز بیضهها تحت تاثیر هورمونهای هیپوفیزی از یکسو هورمون تستوسترون را ترشح میکنند و از سوی دیگر بطور دایم اسپرم تولید میکنند. همچنین در مردان با تحریک جنسی بافت اسفنجی موجود در آلت تناسلی پر عروق شده و آلت تناسلی حالت نعوظ به خود میگیرد. این حالت با رفع تحریک جنسی و یا وقوع انزال از بین میرود.
چرخه طبیعی جنسی که منجر به رفتارهای جنسی می شود
مسترز و جانسون در تحقیقات خود که با مشاهده مستقیم عمل جنسی بیش از 700 نفر همراه بود، متوجه شدند که در زن و مرد یک چرخه طبیعی جنسی مشابه هم وجود دارد. این چرخه طبیعی جنسی شامل مراحل متعددی است. این چرخه با میل جنسی آغاز و با فرونشینی پس از ارگاسم یا اوج لذت جنسی به پایان میرسد.
اصطلاحاتی در حوزه سکس
لازم است در اینجا به معنای برخی از اصطلاحات در حوزه سکس و رفتارهای جنسی اشاره کنیم.
– میل جنسی: رویاها یا فانتزیهای جنسی و میل به داشتن رابطه جنسی را منعکس میکند و علاوه بر عوامل محرک فیزیولوژیک جنسی، انگیزهها، سایقها و شخصیت بیمار را نیز در بر میگیرد.
– تهییج یا برانگیختگی: حس ذهنی لذت جنسی و تغییرات فیزیولوژیک همراه آن را شامل میشود. در زن ناحیه تناسلی پر خون شده و گرم و ملتهب میگردد و در مرد نعوظ یا ارکشن اتفاق میافتد. نوک سینهها منقبض و برجسته میشود، آب دهان خشک میشود، ضربان قلب افزایش مییابد و تنفس تند میشود. مسترز و جانسون چهار مرحله را شامل تهییج، پلاتو، ارگاسم و فرونشینی میدانند ولی در DSM مرحله تهییج و پلاتو ادغام شده است.
– ارگاسم: رسیدن به اوج لذت جنسی با رها شدن از تنش جنسی و انقباض ریتمیک عضلات پرینهای و اعضا تناسلی لگنی صورت میگیرد. در این مرحله در آقایان انزال منی صورت میگیرد.
– فرونشینی: حس راحتی عمومی، سلامت و شل شدن عضلات را شامل میشود. در مردان بعد از این مرحله تا مدتی امکان نعوظ و ارگاسم مجدد از بین میرود ولی در زنان امکان تجربه چند ارگاسم پی در پی وجود دارد.
تفاوت زنان و مردان در چرخه پاسخ جنسی
علیرغم شباهتهای کلی در چرخه پاسخ جنسی زنان و مردان، دو تفاوت مهم بین رفتارهای جنسی دو جنس وجود دارد:
– مردان عموما دارای تنها یک الگوی واکنش جنسی هستند، در حالیکه زنان از خود واکنشهای جنسی مختلفی نشان میدهند. به عبارت دقیق تر تاکنون سه چرخه واکنش جنسی در زنان شناسایی شده است.
– بسیاری از زنان در طی مدت کوتاهی قادرند چندین ارگاسم متوالی داشته باشند. در حالیکه مردان عموما این توانایی را ندارند.
مشکلات مرتبط با رفتارهای جنسی
بروز اختلال در هر یک از این مراحل میتواند به اختلالات کنش یا عملکرد جنسی بینجامد. میتوان مشکلات مرتبط با مسایل جنسی را به سه دسته عمده تقسیمبندی کرد:
1. اختلالات عملکرد یا کنش جنسی
این دسته از اختلالات خود شامل اختلالات میل جنسی، اختلالات تحریک یا انگیزش جنسی، اختلالات ارگاسمی، اختلالات درد جنسی، اختلالات ناشی از اختلال طبی عمومی، اختلالات ناشی از مواد و اختلال عملکرد جنسی مشخص نشده به گونهای دیگر هستند.
2. نابهنجاریهای جنسی یا پارافیلیاها
این دسته از اختلالات شامل عورت نمایی، نمایشگری، یادگارخواهی، مالش، بچه بازی، خودآزاری جنسی، دیگرآزاری جنسی، تماشاگری جنسی، پارافیلیاهای دفعی و زوفیلی (حیوان خواهی) هستند.
3. اختلالات هویت جنسی
نشانه اصلی این اختلال ترجیح مداوم برای نقش جنس مخالف و احساس متولد شدن در جنسیت نادرست است.