مصرف سیگار چه ارتباطی با قند خون و دیابت دارد؟
سیگار کشیدن، کنترل دیابت را مشکل‌تر می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که سیگاری‌ها نسبت به افراد غیرسیگاری، کنترل دیابت ضعیف‌تری دارند. اما افراد دیابتی که سیگار می‌کشیدند و هم اکنون ترک کرده‌اند، کنترل قند خون‌شان به خوبی افراد غیرسیگاری است.
موسسه خانواده سلامت بنیان- بعید است کسی پیدا بشود که نداند انواع و اقسام آسیب‌های جسمی، افراد سیگاری را تهدید می‌کند. در این میان، افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر قرار دارند. یکی از این بیماری‌ها، دیابت است. به‌طوری‌که تحقیقات پزشکی ثابت کرده‌اند که سیگار باعث افزایش قند خون می‌شود. در مطلب پیش رو، محمد اسماعیل‌پور، روانشناس و مولف کتاب ترک سیگار، به موضوع ارتباط سیگار و قند خون پرداخته است.
انسولین، هورمونی است که توسط پانکراس یا همان لوزالمعده ساخته می‌شود. انسولین، قند خون را برای تولید انرژی وارد سلول‌ها می‌کند و سبب کاهش قند خون می‌شود. در دیابت نوع 2، بدن به انسولین ساخته‌شده توسط پانکراس پاسخ نمی‌دهد. وقتی یک فرد دیابتی سیگار می‌کشد، بدن او به انسولین کمتر پاسخ داده و در برابر آن مقاومت می‌کند؛ در نتیجه، سطح قند خون بالا می‌رود. مقاومت بدن به انسولین کاهش نمی‌یابد، مگر آن که حداقل 10 تا 12 ساعت، سیگار استعمال نشود.
نقش هورمون‌های استرس و سیگار در بالا رفتن قند خون
تحقیقات پزشکی ثابت کرده‌اند که سیگار باعث افزایش قند خون می‌شود. این موضوع را می‌توان با افزایش تولید “هورمون‌های استرس”، یعنی کاتکول آمین‌ها و کورتیزول توضیح داد که اساسا رقیب انسولین هستند. سیگار، حساسیت به انسولین سلول‌های بدن را کاهش می‌دهد و به همین دلیل، برای افراد دیابتی که درمان مناسب دریافت می‌کنند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
نیکوتین با یک زبان قابل دسترس‌تر صحبت می‌کند و توانایی بدن در پردازش، اتصال قند را کاهش می‌دهد. نیکوتین موجود در محصولات دخانیات، هنگامی که از طریق دستگاه تنفسی وارد جریان خون می‌شود، آنتاگونیست‌ها یا رقبای انسولین را بسیج می‌کند. بنابراین، می‌توان ادعا کرد که سیگار کشیدن، قند خون را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، سیگار کشیدن و قند خون، بدون در نظر گرفتن وجود دیابت، به هم پیوسته هستند.
گلوکز هم در بیماران دیابتی و هم در افراد سالم افزایش می‌یابد، اما در افرادی که از این بیماری رنج می‌برند، افزایش قند خون پلاسما برجسته‌تر، سریع، ضعیف کنترل می‌شود. هنگامی که نیکوتین دوباره وارد جریان خون می‌شود، افزایش قند حتی بیشتر قابل توجه است.
مصرف سیگار باعث افزایش خطر دیابت نوع 2 می‌شود
براساس گزارش‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، افراد سیگاری ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از افراد غیرسیگاری با احتمال مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع ۲ مواجه هستند.
مصرف سیگار باعث افزایش خطر دیابت نوع 2 می‌شود. هر چه بیشتر سیگار بکشید، احتمال بروز دیابت، بیشتر از افراد غیرسیگاری می‌شود و وقتی سیگار را ترک کنید، این احتمال خطر کاهش می‌یابد.
سیگار کشیدن، کنترل دیابت را مشکل‌تر می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که سیگاری‌ها نسبت به افراد غیرسیگاری، کنترل دیابت ضعیف‌تری دارند. اما افراد دیابتی که سیگار می‌کشیدند و هم اکنون ترک کرده‌اند، کنترل قند خون‌شان به خوبی افراد غیرسیگاری است.
استفاده از سیگار، افزایش هموگلوبین A1Cرا به همراه دارد
تست هموگلوبین A1C (Hgb A1C) آزمایشی است که نشان می‌دهد شما در سه ماه گذشته چگونه قند خون‌تان را کنترل کرده‌اید.
مقدارHgb A1C باید زیر 7 درصد باشد. وقتی فرد دیابتی سیگار می‌کشد، سطح Hgb A1C در او افزایش می‌یابد، ولی با ترک سیگار، سطح Hgb A1C به همان سطح افراد غیرسیگاری می‌رسد.
مطالعات نشان می‌دهد که سیگاری‌ها نسبت به افراد غیر سیگاری کمتر می‌توانند دیابت خود را کنترل کنند.
کدامیک از عوارض دیابت در سیگاری‌ها بیشتر دیده می‌شود؟
سیگار کشیدن در موارد ابتلا به بیماری دیابت می‌تواند طیف وسیعی از پیامدهای زیان‌بار را برای سلامتی شما داشته باشد که مهم‌ترین‌شان به ترتیب زیر هستند:
- مشکلات مربوط به چشم: ترکیبات شیمیایی موجود در نیکوتین می‌توانند باعث نابینایی شوند.
- مشکلات کلیوی: فشار خون نامطلوب می‌تواند با ابتلا به بیماری‌های کلیوی همراه شود.
- آسیب‌های عصبی: سیگار کشیدن و بیماری دیابت به رگ‌های خونی آسیب می‌رسانند و با آسیب‌های عصبی همراه هستند.
- سکته مغزی: بالا رفتن فشار خون به‌واسطه سیگار کشیدن و ابتلا به بیماری دیابت، باعث مواجهه با سکته مغزی می‌شود.
- حمله‌های قلبی: بالا رفتن فشار خون، قلب را تحت فشار قرار می‌دهد و به حمله قلبی منجر می‌شود.
- متصلب شدن عروق (به‌ویژه در پاها): ضعیف شدن گردش خون به‌واسطه سیگار کشیدن و مبتلا بودن به بیماری دیابت، عروق خونی را متصلب و سفت‌وسخت می‌کند.
در این موارد، هرچه میزان استعمال سیگار را بیشتر کنید، با پیامدهای شدیدتر و بدتری مواجه خواهید شد. از آن‌جایی که حفظ قند خون در وضعیت پایدار برای آن دسته از بیماران دیابتی که سیگار می‌کشند واقعا سخت‌تر است، این افراد باید منتظر پیامدهای شدیدتر باشند.
مطالعات بی‌شماری انجام شده است كه نشان می‌دهد مرگ زودرس برای افراد سیگاری تقریبا دو برابر بیشتر از افراد سیگاری است.
مزایای ترک سیگار در افراد دیابتی:
- کاهش مقاومت به انسولین
- کاهش آسیب‌های چشمی
- کاهش مشکلات کلیوی و نارسایی کلیه
- کاهش آسیب‌های عصبی
نتایج آزمایش‌های خون پس از ترک سیگار بهبود می‌یابد. تأثیرات ترک سیگار در این زمینه عبارتست از:
- کاهش سطح Hgb A1C
- کاهش سطح قند خون
- کاهش سطح کلسترول خون
- کاهش سطح LDL (کلسترول بد)
- کاهش سطح تری گلیسرید خون
- افزایش سطح HDL (کلسترول خوب)
برخی از نکات ساده برای افراد دیابتی که تصمیم به ترک دخانیات دارند:
- شما می‌توانید تاریخ دقیق شروع به ترک سیگار خود را با گفتن به دوستان و بستگان خود و دادن وعده‌هایی به آنها (حتی به‌صورت کتبی) و با اطمینان از پشتیبانی آنها انتخاب کنید.
- توصیه می‌شود همه جوانب مثبت تصمیم خود را روی یک کاغذ بنویسید. این کار به شما در تحقق انتخاب صحیح کمک می‌کند.
- شما باید انگیزه اصلی ترک سیگار را تعیین کنید. ممکن است این انگیزه، سلامتی فرزندان و عزیزان، ترس از مرگ زودرس و غیره باشد.
- کسانی که سیگار کشیدن را متوقف کرده‌اند، قند خون‌شان کاهش یافته و عادی شده است.
مطالب مرتبط:
آیا سیگارهای الکترونیکی می توانند جایگزین سیگارهای عادی شوند؟
