دو روش تحریک الکتریکی مغز TDCS و CES به حل کدامیک از اختلالات روانشناختی کمک می‌کنند؟
درمان TDCS برای تنظیم سلول‌‌های مغزی استفاده میشود و نه تنها افراد بیمار، بلکه افراد سالم هم با استفاده از این روش میتوانند مغز خود را بهینه‌سازی کنند.
موسسه خانواده سلامت بنیان – این روزها روش نوروتراپی به یکی از روش‌های درمانی مهم برای حل مشکلات روانشناختی تبدیل شده است. در نوروتراپی، روش‌هایی مانند TDCS و CES مورد استفاده قرار می‌گیرد. خانم لیلا عراقی، روانشناس و نوروتراپیست موسسه خانواده سلامت بنیان در این مطلب درباره این روش‌ها و تفاوت‌ها و شباهتهای آنها با یکدیگر صحبت کرده است.
یکی از روش‌های درمانی نوروتراپی که برای درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش تحریک الکتریکی مغز یا همان TDCS است.
این روش به منظور درمان و تنظیم سلول‌‌های مغزی استفاده میشود و نکته جالب اینجاست که نه تنها افراد بیمار، بلکه افراد سالم هم با استفاده از این روش میتوانند مغز خود را بهینه‌سازی کنند و از حداکثر عملکرد مغز خود استفاده مفیدتری داشته باشند.
روش TDCS در بهبود چه اختلالاتی کاربرد دارد؟
همه افراد برای بهینه‌سازی و بالا بردن عملکرد مغز خود میتوانند از این روش درمانی استفاده کنند و مغز خود را به حالتی آماده‌تر درآوردند.
دستگاه TDCS به بهبود اختلالات زیر کمک شایانی میکند:
- افسردگی
- اضطراب
- هیجانات منفی
- وسواس فکری عملی
- قطع حرص و ولع مصرف مواد مخدر
- پارکینسون
- آلزایمر
- وزوز گوش
- اختلالات گفتاری
- اختلالات حرکتی
- سکته مغزی
- آفازی بعد از سکته
- اختلالات هوشیاری
- عدم تمرکز
عملکرد TDCS چگونه است؟
جریان الکتریکی TDCS پس از عبور از نواحی مختلف مغز باعث ترشحات مختلفی از جمله ورود کلسیم به قشر مغز میشود. این ترشحات باعث بهبود فعالیت سلول‌‌های مغزی شده و فعالیت این سلول‌ها را افزایش می‌دهد که در نتیجه، موجبات بهبودی فرد را فراهم میکند.
در روش TDCS با توجه به نوع اختلالی که فرد دارد، الکترود‌‌های مخصوصی طبق پروتکل از پیش تنظیم شده در مکان‌‌های مشخصی از سر براساس سیستم نقشه مغزی(10،20) قرار می‌گیرد. این الکترود‌‌ها حداکثر 2 میلی‌آمپر جریان مستقیم برق را به نقاط مشخص سر فرد منتقل می‌کنند.
این جریان مستقیم موجب بازسازی و بهبود عملکرد سلول‌‌های مغزی فرد مراجعه‌کننده می‌گردد. در واقع، این عمل باعث افزایش میزان گلوکز و اکسیژن در نواحی مختلف مغز میشود که این خود به تنهایی باعث بهبود عملکرد مغز خواهد شد.
آیا TDCS درد دارد؟
یکی از سوالاتی که برای افراد ناآشنا با این روش پیش می‌آید این است که آیا TDCS درد دارد؟ باید گفت، مراجع در هنگام شروع درمان، مقدار بسیار اندکی سوزش و خارش یا مور مور شدن در همان ناحیه نصب الکترود احساس میکند که این حس گذراست و بعد از چند دقیقه دیگر این احساس را نخواهد داشت.
تعداد جلسات درمان و مدت زمان هر جلسه
تعداد جلسات درمانی براساس نوع و شدت اختلال فرد کمی متفاوت است، اما درمان در حداقل 10 جلسه صورت می‌گیرد. فاصله بین جلسات باید منظم و پیوسته باشد و این فاصله، گاهی بسته به شرایط فرد، کم یا زیاد میشود. تشخیص تعداد جلسات با درمانگر است و طبق پروتکل درمانی انجام می‌گیرد.
معمولا طبق پروتکل برنامه‌ریزی شده توسط درمانگر، هر جلسه تحریک الکتریکی مغز 20 دقیقه به طول می‌‌انجامد و پس از اتمام زمانی که درمانگر برای شما تعیین کرده است، دستگاه به صورت خودکار خاموش میشود.
چه کسانی نمی‌توانند از TDCS استفاده کنند؟
همه افراد میتوانند از این روش درمانی استفاده کنند، به جز:
- افرادی که پوست سر آنها زخم تازه یا خراشیدگی دارد
- کسانی که از باطری قلب یا ضربان قلب استفاده می‌کنند
- افرادی که در ناحیه جمجمه، ایمپلنت فلزی دارند
- کسانی که دچار صرع و تشنج هستند
آیا TDCS عوارض جانبی دارد؟
روش درمانی TDCS هم‌اکنون در بسیاری از کشور‌‌های پیشرفته جهان در حال استفاده است و تاکنون، هیچ‌گونه عارضه جانبی در رابطه با آن گزارش نشده است. این در حالی است که روش شایع دارودرمانی، ضررهای زیادی برای افراد به دنبال دارد.
آیا TDCS همان الکترو شوک درمانی هست؟
برخی از مردم این تصور را دارند که TDCS همان الکترو شوک درمانی یا ECT است، در حالی که این دو روش کاملا با هم تفاوت دارند. ECT تحت بیهوشی کوتاه‌مدت زیر نظر متخصص بیهوشی و همراه با ایجاد تشنج به واسطه جریان الکتریکی با ولتاژ بسیار بالایی از طریق دستگاه شوک‌درمانی به سر مراجع وارد میشود که با تشنج و بیهوشی و همچنین، مشکلاتی مانند فراموشی پس از به هوش آمدن همراه است.
درمان CES چیست و کدام مشکلات را حل میکند؟
یکی دیگر از روش‌های درمانی نوروتراپی، تحریک الکتریکی جداره مغز یا همان CES است. این روش که بر پایه علوم اعصاب نوروساینس بنا شده، دارای تاییدیه‌‌های زیادی از جمله تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا FDA می‌باشد و هیچ‌گونه عارضه جانبی به دنبال ندارد.
این درمان با جریان الکتریکی مستقیم روی جداره جمجمه فرد مراجعه‌کننده باعث اثرگذاری روی گیرنده‌‌های عصبی مغز میشود و به درمان مشکلات زیر کمک میکند:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلالات خواب شامل کم‌خوابی، بی‌خوابی، شب ادراری، خواب بیش از حد و کابوس‌‌های شبانه
- کمبود توجه و تمرکز
نحوه عملکرد CES چگونه است؟
نحوه عملکرد CES به این صورت است که دو الکترود به لاله گوش مراجعه‌کننده متصل میشود که جریان الکتریکی مستقیمی را به جداره جمجمه وارد میکند. این دستگاه جریان الکتریکی ملایمی را به جداره مغز وارد میکند که این جریان الکتریکی باعث ترشح هورمون‌‌های مختلفی در مغز میشود. این هورمون‌ها در درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی و کم‌خوابی نقش موثری ایفا می‌کنند و میتوانند تا سطح قابل توجهی باعث بهبود این اختلالات شوند.
تعداد جلسات CES
درمان CES هم مانند دیگر درمان‌‌های نوروتراپی نیاز به استمرار دارد و شما برای جواب‌گیری از این درمان باید بین 20 تا 30 جلسه مراجعه کنید. اگر هم بخواهید جواب بهتری از این روش بگیرید، لازم است بین 4 تا 5 جلسه در هفته مراجعه نمایید. هر جلسه از درمان CES حدود 30 دقیقه به طول می‌‌انجامد.
شباهت‌ها و تفاوت‌های روش‌های TDCS و CES با یکدیگر
این دو روش درمانی دو تفاوت عمده با یکدیگر دارند که این تفاوت‌ها به شرح زیر است:
- در TDCS الکترود‌‌ها در بخشهای مختلفی از سر قرار می‌گیرند، اما در CES دو الکترود تنها روی گوش فرد قرار می‌گیرند.
- شکل و نحوه امواج در TDCS و CES باهم متفاوت است.
شباهتهای این دو روش درمانی نیز به شرح زیر است:
- در هر دوی این درمانها از دو الکترود برای تحریک مغز استفاده می‌گردد.
- در این درمانها از یک جریان الکتریکی ملایم یعنی حداکثر 2 میلی‌آمپر استفاده میشود که هیچ‌گونه عارضه‌ای برای فرد به دنبال ندارد.
