آنچه باید درباره آلزایمر، روش‌های پیشگیری و درمان آن بدانید
بیماری آلزایمر در اشخاص سالمند و در فاصله زمانی ۸ تا ۲۰ سال رشد می‌کند. قربانی این بیماری، ابتدا افت حافظه پیدا می‌کند و اغلب گم شدن حتی در خانه خود بیمار نیز پیش می‌آید.
موسسه خانواده سلامت بنیان- آلزایمر با از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت، فراموش کردن آدرس‌ها و اسم‌ها آغاز می‌شود و کم‌کم تا آنجا پیش می‌رود که فرد حتی راه بازگشت به خانه را فراموش می‌کند. در سال ۱۹۰۶ «آلویس آلزایمرا»، پزشک آلمانی پس از ۲۰ سال تحقیق توانست تعریفی علمی از این بیماری ارائه دهد. این بیماری برای قدردانی از یک عمر تحقیقات این پزشک، آلزایمر نامیده شد. آلزایمر که به «بیماری پیری» معروف است، چیزی بیشتر از یک فراموشی ساده به حساب می‌آید. بیماری آلزایمر ۲ تا ۵ درصد اشخاص سالمند را دربرمی‌گیرد و گاهی هم به اشخاص جوان‌تر حمله می‌کند.
یکی از نشانه‌های اصلی بیماری آلزایمر، ناتوانی در تحکیم یک یادگیری تازه، مثل یادآوری آدرس تازه و دشواری در جهت‌یابی است. البته، در این بیماری خاطرات دور معمولا کمتر آسیب می‌بینند.
علت بروز بیماری آلزایمر
با بالا رفتن سن و پیر شدن سلول‌ها، ترشح ماده شیمیایی سروتونین کاهش پیدا می‌کند و ارتباط بین سلولی و انتقال اطلاعات دچار مشکل می‌شود. این مشکل بیشتر از همه در بخش حافظه و خاطرات، خود را نشان می‌دهد. خاطره‌ها ترکیبی هستند از یادآوری دیده‌ها و شنیده‌ها و احساسات که برای یادآوری آنها مغز نیاز به برقراری یک ارتباط پیچیده سلولی بین همه بخش‌ها دارد. به همین علت، با بالا رفتن سن و کم شدن ترشح سروتونین در مغز، خاطره‌ها کمرنگ یا فراموش می‌شوند.
این بیماری همیشه به علت پیر شدن سلول‌ها نیست. سکته مغزی که باعث از دست رفتن بخشی از سلول‌های مغز می‌شود یا شوک عاطفی پس از دست دادن عزیزان نیز می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهند. تحقیقات محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان می‌دهد بیماری آلزایمر یک بیماری ژنتیکی است. محققان این دانشگاه با انجام آزمایش روی هزار و ۲۰۰ مورد دوقلو اعلام کردند که ۷۱ درصد از موارد ابتلا به بیماری آلزایمر به دلایل ژنتیکی است. تحقیقات نشان داده‌اند که بیماری آلزایمر اول به دلایل ژنتیکی بروز می‌کند و در درجه بعد نوبت به عوامل محیطی می‌رسد.
(در خانواده، فردی مبتلا به آلزایمر دارید؟ کتاب “راهنمای خانواده های بیماران مبتلا به آلزایمر” را اینجا بخوانید)
نشانه‌های بیماری آلزایمر
در بیشتر موارد، بیماری آلزایمر در اشخاص سالمند و در فاصله زمانی ۸ تا ۲۰ سال رشد می‌کند. قربانی این بیماری، ابتدا افت حافظه پیدا می‌کند و اغلب گم شدن حتی در خانه خود بیمار نیز پیش می‌آید. به مرور زمان، بیمار جهت‌یابی خود را به شدت از دست می‌دهد، اشخاص و حتی اعضای خانواده خود را نمی‌شناسد، هیجان‌های کودکانه نشان می‌دهد و از عهده نظافت خود و لباس پوشیدن برنمی‌آید.
پیشگیری، مقدم بر درمان
همه ما، پیر و جوان می‌توانیم یک دفترچه یادداشت و یک مداد در جیب خود یا در کنار تلفن داشته باشیم و پیام‌های خود را خیلی راحت در آن بنویسیم. ما حتی می‌توانیم یک تقویم به همراه داشته باشیم و کارهای روزمره را در آن بنویسیم. اشخاصی که از افت حافظه رنج می‌برند، می‌توانند روی روزهایی که سپری می‌شود خط بکشند. آنها می‌توانند از داروهایی استفاده کنند که مقدار آنها برای هر روز از هفته و ماه مشخص شده است. برقراری نظم روزانه و کمک گرفتن از وسایل کمک حافظه می‌تواند بسیاری از سالمندانی که توانایی تشکیل خاطرات تازه ندارند را از دشواری‌های حاد نجات دهد.
روش درمان این بیماری
اگر یکی از اعضای خانواده دچار این بیماری است، محیط خانه را طوری تغییر دهید که فرد بیمار دچار آسیب بدنی نشود. اگر مراقبت از یکی از اعضای خانواده که دچار این بیماری است را برعهده دارید، از دیگران درخواست کمک کنید تا بتوانید به خود استراحت دهید. از اینکه نیاز به استراحت و فراغت دارید، احساس گناه نکنید، حتی اگر بیمار از این مسئله احساس رضایت نداشته باشد. اگر گروه حمایتی برای خانواده بیماران آلزایمر وجود دارد به آن بپیوندید و اگر وجود ندارد، در ایجاد آن تلاش کنید. افراد مراقبت‌کننده از بیمار می‌توانند برخی از مشکلات بیمار را با اجرای بعضی کارها کاهش دهند. برای بیمارانی که مشکل در حافظه دارند، شاید یادآوری مکرر کمک‌کننده باشد. یک گفتگوی صمیمانه مختصر و در عین حال قوی هم می‌تواند بیمار آشفته را آرام کند.
خیلی از داروهایی که برای مشکلات دیگر مصرف می‌شوند، می‌توانند باعث گیجی یا خواب‌آلودگی شوند. این داروها را باید در حد امکان قطع کرد. در حال حاضر، داروهای زیاد دیگری مورد بررسی قرار دارند که بعضی از آنها برای کنترل علایم آشفتگی مفید هستند. داروهای جدیدی که با نسخه پزشک تجویز می‌شوند، ممکن است پیشرفت بیماری را در بعضی از بیماران به تأخیر اندازد.
مصرف خشکبار به‌خصوص فندق به تقویت حافظه کمک می‌کند. فندق دارای سروتونین است و مصرف آن باعث افزایش ترشح این ماده شیمیایی مخصوص در مغز می‌شود.
آیا بیماری آلزایمر، ارثی است؟
سن بالا، سابقه خانوادگی و زن بودن، مهمترین عوامل خطرساز برای آلزایمر هستند. در کشورهای غربی، خطر تجربی آلزایمر در سرتاسر عمر، ۵ درصد است. اگر بیماران، خویشاوند درجه اولی داشته باشند که آلزایمر در او پس از ۶۵ سالگی بروز کرده باشد، خطر نسبی ابتلای آنها ۳ تا ۶ برابر افزایش پیدا می‌کند. اگر بیماران، خواهر یا برادری مبتلا به آلزایمر پیش از ۶۰ سالگی و نیز یک والد مبتلا داشته باشند، خطر نسبی آنها ۷ تا ۹ برابر می‌شود. داشتن زندگی فعال، شرکت در برنامه‌های جمعی، گوش کردن به اخبار و از همه مهمتر یاد گرفتن چیزهای جدید مثل یک زبان جدید، مغز را فعال نگاه می‌دارد.
مطالب مرتبط:
سالمندان با رعایت این نکات تغذیه ای، سالم و شاداب خواهند ماند
