آیا صیغه، راهکار مناسبی برای کنترل رابطه دختر و پسر است؟
موسسه خانواده سلامت بنیان- دکتر علی شیخ‌الاسلامی، روانشناس و سکس‌تراپ؛ رابطه دختر و پسر با توجه به محدودیت‌های دینی در جامعه ما از ابتدای انقلاب تاکنون به‌عنوان یکی از مباحث مهم نظری و عملی در سطح سیاست‌گذاری، نخبگانی و عمومی مطرح بوده و مورد توجه اکثریتی از جامعه است.
نگاهی که گروههای مقید دین‌دار به رابطه دختر و پسر دارند
از یک‌سو گروههای به شدت مقید به دین به‌طور مطلق با چنین رابطه‌ای مشکل دارند و آن را به‌عنوان رابطه‌ای گناه آلود که ریشه بسیاری از معضلات دیگر در جامعه است می‌شناسند و معرفی می‌کنند و تنها راهکار مواجهه با آن را برخورد و پیشگیری و هدایت این رابطه به سمت ازدواج می‌دانند.
راهکارهایی چون تصویب قوانین تعزیری، راه‌اندازی گشت ارشاد، گشت مبارزه با مفاسد اجتماعی و … حاصل فشارهای این گروه‌ها می‌باشد. این عده معتقدند تا زمانی که فردی شرایط ازدواج ندارد حق برقراری چنین رابطه‌ای را ندارد و باید به سرکوب نیاز خویش بپردازد و تنها راه مجاز برای ارتباط دختر و پسر و ارضای نیازهای مبتنی بر این رابطه را به ازدواج محدود می‌دانند.
گروههای غیرمقید و میانه‌روها چگونه به رابطه دختر و پسر نگاه می‌کنند؟
در سوی دیگر، گروههای غیر مقید به دین قرار دارند که معتقدند چنین رابطه‌ای نیاز افراد است و باید بتوانند آزادانه چنین روابطی را تجربه کنند. آنها معتقدند در این زمینه محدودیتی نباید قائل شد و از چنین تجاربی با عنوان «جوانی کردن» یاد می‌کنند.
در این بین نیز طیف گسترده‌ای از افراد و گروههای مختلف در جامعه هستند که نه به آن برخوردهای سخت و محدودیت معتقدند و نه به این بی قیدی و بدون مرز بودن.
یکی از دلایلی که تاکنون این موضوع به سرانجام درستی در جامعه نرسیده، عدم اجماع عمومی بر سبکی مشخص و قابل تعریف از این رابطه است.
هر از چند گاهی آمارهای عجیب و غریبی در زمینه روابط دختر و پسر و سکس منتشر می‌شود و فضایی برای بحث و گفتگو بوجود می‌آید و مجددا سکوتی ایجاد شده و هر کسی مسیر خویش را می‌رود.
نسخه‌ای که دین‌داران برای کنترل روابط دختر و پسر می‌پیچند
یکی از نسخه‌هایی که از جانب برخی دین‌داران برای رفع این معضل توصیه می‌شود بحث صیغه یا ازدواج موقت می‌باشد که به دلیل نگرش منفی نسبت به آن در جامعه با استقبالی از جانب عموم مردم روبه‌رو نشده و به نظر نگارنده نخواهد شد.
پخش قسمتی از سریال آقازاده که بحث صیغه را با ادبیاتی جدید در قالب خوردن آش حاج خانم در طی یک‌ساعت و دادن شکلاتی از جانب آقا به خانم به‌عنوان مهریه نشان می‌دهد بار دیگر این موضوع که راهکار شرعی حل معضل ارتباط دختران و پسران صیغه محرمیت برای رفع نیاز جنسی است را سر زبان‌ها انداخت و بحث‌های زیادی مجددا در موافقت و مخالفت شروع شد.
آیا ازدواج موقت با روسپی‌گری تفاوتی دارد؟
سوالی که همیشه ذهن نگارنده و بسیاری از افراد را درگیر خود ساخته این است که آیا ازدواج موقت با روسپی‌گری تفاوتی دارد؟ این سبک ترویج صیغه محرمیت و ازدواج موقت این سوال را پررنگ‌تر می‌کند و این تفاوت را بسیار کم‌رنگ‌تر می‌سازد.
یک روسپی برای ارائه خدمت جنسی به کسی که خواهان آن می‌باشد مبلغی را مشخص می‌کند و سپس طی توافقی با خریدار بر سر قیمت، زمان و شرایط رابطه و پذیرش این موضوع از جانب خریدار با وی وارد رابطه می‌شود. بعد از پایان این رابطه نیز با توافقی دیگر وارد رابطه بعدی با مرد دیگری می‌شود.
در صیغه، یک خانم قبول می‌کند برای مدت مشخصی با یک آقا وارد رابطه شود (مثلا یک‌ساعت) و بابت این مدت ارتباط مبلغی به‌عنوان مهریه دریافت کند و وقتی توافق صورت گرفت این توافق را در قالب جمله‌ای بیان می‌کنند که بنابر فتاوا ضرورتی نیست لزوما عربی باشد و می‌تواند فارسی یا به هر زبان دیگری باشد و مهم بیان و ایجاب و قبول از جانب طرفین است تا عقد، شکل رسمی به خود بگیرد.
اگر روش پیشگیری از بارداری استفاده شود بعد از پایان مدت، نیازی به نگهداری عده از جانب خانم نیست و می‌تواند وارد ازدواج موقت با مرد دیگری شود. مدلی که در سریال آقازاده بیان شد نیز صیغه یک‌ساعته با مهریه یک شکلات را به نمایش می‌گذارد.
استدلال‌های متعددی از جانب افراد در تفاوت این دو مدل مطرح شده که یکی از مهمترین آنها رعایت عده و تعیین تکلیف فرزند است که با استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری و عدم وجود فرزند در ازدواج موقت این تفاوت و استدلال بلااثر گردیده است.
استدلال دیگر در تفاوت این دو روش بحث بیان صیغه و ایجاب و قبول است که این موضوع نیز می‌تواند در روسپی‌گری صورت گیرد. یعنی روسپی قبل از رابطه بیان می‌کند من خود را برای هرگونه بهره جنسی در مدت مشخص و با این قیمت در اختیار تو می‌گذارم و خریدار سکس آن را قبول می‌کند و عملا روسپی‌گری می‌تواند در شکل ازدواج موقت انجام شود.
حتی می‌توان مراکزی در نظر گرفت که این رابطه با نوشتن یک قرارداد روی کاغذ و ثبت مشخصات روسپی و خریدار سکس و مکتوب کردن همه توافقات بین ایشان صورت گیرد.
نسخه ازدواج موقت فقط یک کلاه شرعی است
ولی آیا انجام روسپی‌گری در این قالب، مشکل را حل می‌کند و خیال دین داران راحت می‌شود که چارچوب شرعی کار رعایت شده است؟ آیا در این صورت نگرش منفی جامعه به روسپی‌گری برطرف می‌شود چون دیگر کاری خلاف شرع انجام نشده است؟
قطعا پاسخ منفی است. این کار نه تنها بار منفی روسپی‌گری را کم نمی‌کند بلکه نگرش به دین را نیز در حد روسپی‌گری منفی کرده و افراد را از دین، گریزان می‌کند. مثل ربای شرعی که با رد و بدل کردن یک کالا از حرام به حلال تغییر می‌کند. ولی ماهیت آن تغییری نمی‌یابد و کمک نمی‌کند که اصل مساله که استثمار است رفع شود.
کلاه شرعی سر خود نگذاریم. این نسخه ازدواج موقت فقط یک کلاه شرعی است و مشکلی را حل نمی کند. اصل موضوع همچنان سر جای خود است و تفاوتی در اصل ماجرا نیست.
دخترها و پسرها، هر کدام چه نیازهایی در ارتباط با یکدیگر دارند؟
اما چه می‌توان کرد؟ سوالی که وجود دارد این است که آیا راهکاری برای این موضوع وجود دارد؟
قبل از پاسخ به این سوال باید پرسید یک دختر و پسر را چه نیازی به سمت ارتباط با هم پیش می‌برد؟ آیا صرفا نیاز جنسی است یا علاوه بر نیاز جنسی، نیازهای دیگری هم وجود دارد؟ آیا نیازهای مشابهی در پسر و دختر این اشتیاق و میل به برقراری رابطه را به‌وجود می‌آورد یا تفاوت‌هایی در نیازهای ایشان وجود دارد و هر یک به دنبال نیازی خاص وارد این رابطه می‌شود؟
براساس تحقیقات مختلف، پسرها در یک رابطه بیشتر به دنبال صمیمیت عاطفی و روابط فیزیکی نزدیک هستند. نیاز به جذاب دیده شدن، نیاز به احترام و توجه، نیاز به تحسین شدن، نیاز به پذیرفته شدن، نیاز به امنیت، نیاز به رشد عاطفی، نیاز به ارتباط و گفتگو، نیاز به سرگرمی و نیاز به یک حریم خصوصی در مراحل بعدی اهمیت برای ایشان قرار دارد.
دخترها در یک رابطه بیشتر دنبال مورد توجه بودن و صمیمیت عاطفی هستند. نیاز به ارتباط و گفتگو، نیاز به مراقبت کننده بودن، نیاز به امنیت، نیاز به درک شدن، نیاز به رابطه فیزیکی نزدیک و رضایتمندانه و نیاز به مورد احترام بودن در مراحل بعدی اهمیت برای ایشان قرار دارد.
در خود رابطه نیز پسرها به روابط جنسی خوب، داشتن آزادی و عدم کنترل از جانب طرف مقابل، گذشت و مورد احترام و تقدیر بودن از جانب طرف مقابل بهای زیادی می‌دهند.
دخترها نیز به دوست داشته شدن در یک رابطه متعهدانه، رفتارهای اندیشمندانه و صادقانه از جانب طرف مقابل، دریافت احترام و ارزشمندی از طرف مقابل و روابط جنسی رضایتمندانه و عاشقانه بها می‌دهند.
پسرانی که رفتارهای اندیشمندانه و صادقانه‌ای داشته باشند، دارای شخصیت مردانه باشند، مهربان بوده و محبت نمایند، رفتارهای سازگارانه و پایداری داشته باشند، صبور باشند و تواضع داشته باشند برای دختران قابل احترام هستند.
دخترانی که جذابیت‌های فیزیکی و جنسی داشته باشند، آزادی لازم را به پسر داده و وی را کنترل نکنند، گذشت و بخشش داشته باشند و پسر را مورد احترام و تقدیر قرار دهند برای پسران قابل احترام هستند.
نیازهای دختر و پسر در یک رابطه متعهدانه و صادقانه پاسخ داده می‌شود، نه در روابط سطحی
عمده این نیازها در یک رابطه متعهدانه و صادقانه پاسخ داده می‌شود و روابط سطحی و گذرا امکان پاسخگویی به این نیازها را ندارند. در واقع، رابطه‌ای که در آن عناصر اعتماد، امنیت، احترام، توجه و حساسیت به‌وجود آید، می‌تواند تمامی این نیازها را پاسخ دهد ولی روابطی که گذرا باشند و امکان ایجاد این عناصر را فراهم نکنند امکان پاسخگویی به این نیازها را ندارند.
در واقع، براساس تحقیقات علمی یک رابطه سالم، متعهدانه و پایدار مبتنی بر احترام متقابل می‌تواند تمامی نیازهای پسر و دختر را تامین نماید و هرگونه رابطه‌ای خارج از این چارچوب، فقط بخشی از نیازها را پاسخ می‌دهد و باقی نیازها را بی پاسخ می‌گذارد یا برخلاف آن عمل می‌کند.
عواملی که موجب شکل‌گیری رابطه متعهدانه و صادقانه می‌شوند
برقراری چنین روابطی در هیچ جامعه‌ای میسر نمی‌باشد، مگر آنکه افراد از سنین پایین آموزش‌های لازم را فرا گیرند و قواعد اخلاقی را درونی کنند و با اصول اعتمادسازی و تامین امنیت، احترام، توجه و حساسیت نسبت به طرف مقابل آشنا شوند.
در واقع، باید یاد بگیرند نگاه انسانی را جایگزین نگاه جنسیتی کنند. در نگاه انسانی، افراد در رابطه به دنبال حداکثر منافع برای هم هستند و نگاه برد برد به رابطه دارند. هر فرد علاوه بر توجه به نیازهای خویش به نیازهای طرف مقابل نیز توجه دارد و سعی می‌کند به شکلی عمل کند که هر دو طرف رابطه از آن منتفع شوند.
حال که دانستیم نیازهای دختر و پسر چیست و چه ملزوماتی برای رفع نیازها ضرورت دارد متوجه می‌شویم که ارائه راهکارهای سطحی مثل صیغه ساعتی که فقط جنبه جسمانی و شهوانی را مدنظر قرار می‌دهند کاملا مردود هستند. همچنین، روابط آزاد و بدون قید و بند نیز نمی‌تواند کمکی به رفع مشکل کند بلکه تبعات بیشتری به همراه دارد.
با توجه به تفاوت ارزش‌های افراد در جامعه نمی‌توان یک نسخه واحد را به‌عنوان راهکار ارائه داد. اما یکسری راهکارها که به موازات هم وجود داشته باشد می‌تواند تا حد زیادی به این مساله پاسخ دهد.
ارائه آموزش‌های علمی و متناسب با سن به کودکان و گسترش این آموزش‌ها تا مراحل بلوغ و بعد از آن یکی از راهکارهاست. تقویت نگاه انسانی به‌جای نگاه جنسیتی در جامعه، خانواده و مدرسه گام درست دیگری است که می‌تواند کمک‌کننده باشد.
ایجاد محیط‌های اختلاط سالم برای فعالیت دختر و پسر در جامعه و در کنار هم که به شناخت بیشتر ایشان از هم بینجامد و زمینه‌سازی برای برقراری روابط متعهدانه و پایدار بین ایشان می‌تواند کمک کند تا روابطی سالم و پایدار بین دختران و پسران شکل گیرد و خانواده‌ها نیز باید با تسهیل و پذیرفتن چنین روابطی زمینه‌ای برای هدف‌دار شدن این روابط و ختم آنها به ازدواجی پایدار را فراهم سازند.
همچنین، آموزش صحیح در زمینه رعایت حریم انسانی در روابط جنسی کمک خواهد کرد تا از روابط ناسالم جنسی بین ایشان نیز پیشگیری صورت گیرد. از سوی دیگر، باید شرایط ازدواج را تسهیل نمود و از سخت‌گیری و مانع‌تراشی در مسیر ازدواج جوانان دوری جست.
انتظارات و نگرانی‌هایی که خانواده‌ها در مورد ازدواج دارند باعث شده تا شرایط ازدواج برای بسیاری از جوانان سخت شود و آنها قید ازدواج را بزنند و به سمت روابط دوستی بروند. باید شرایطی مهیا شود تا این نگرانی‌ها، دغدغه‌ها و انتظارات تعدیل شود.
از سوی دیگر، قوانین ازدواج باید مورد بازبینی قرار گیرد و با تکیه بر نگاه انسانی به زن و مرد و با توجه به تغییرات جدید در جامعه اصلاح شوند. تقویت نهاد خانواده در جامعه و گسترش آموزش‌ها به والدین در حوزه‌های مختلف مرتبط با خانواده، تقویت صمیمیت بین زوجین و بین والدین و فرزندان در خانواده‌ها نیز کمک می‌کند تا نگرش جوانان به ازدواج و تشکیل خانواده تقویت شود.
مجموعه گام‌های فوق در کنار هم کمک خواهد کرد تا روابط متعهدانه و سالم بین دختران و پسران با هدف ازدواج شکل گیرد و نهاد خانواده در جامعه تقویت گردد.
مطالب مرتبط:
اگر فهمیدیم نوجوان ما دوست دختر یا دوست پسر دارد، چه رفتاری داشته باشیم؟
