نشانه‌های بیماری اختلال چند شخصیتی و روش‌های درمان آن
در بیماری اختلال چند شخصیتی ، شخصیت‌های متفاوت در فرد به وجود می‌آیند تا نقش‌های متفاوتی را برعهده بگیرند و به فرد در کنار آمدن با وضعیت پیچیده زندگی‌اش کمک کنند.
موسسه خانواده سلامت بنیان – آیدا حیایی؛ یکی از بیماری‌های تقریبا شایع روانی، «اختلال چند شخصیتی» است که با نام «اختلال هویت گسستگی» نیز شناخته می‌شود. این اختلال عبارت است از دو یا چند شخصیت متمایز که به صورت متناوب، رفتار را کنترل می‌کنند.
تاثیر تجربه‌های خشونت‌آمیز و دردناک کودکی در ابتلا به اختلال چند شخصیتی
یکی از عوامل به وجود آمدن این بیماری، ضربه روحی روانی در دوران کودکی است. این ضربه‌ها معمولا شدید و مکرر هستند و در میان آنها، سوءاستفاده جسمی، جنسی و عاطفی تاثیر شدیدی دارد. افراد مبتلا به این بیماری، معمولا تجربه خشونت‌آمیز یا دردناکی را از سر گذرانده‌اند که قادر به پذیرش آن در ناخوداگاه خود نیستند و تلاش می‌کنند از آن فاصله بگیرند.
برخی متخصصان، این بیماری را اختلالی جداگانه نمی‌دانند، بلکه آن را عارضه‌ای می‌دانند که ناشی از اختلالات روانی دیگر مانند شخصیت مرزی است.
در این بیماری، شخصیت‌های متفاوت در فرد به وجود می‌آیند تا نقش‌های متفاوتی را برعهده بگیرند و به فرد در کنار آمدن با وضعیت پیچیده زندگی‌اش کمک کنند. محرک‌های محیطی و رویداد‌های زندگی، از جمله عواملی هستند که باعث تغییر شخصیت می‌شوند. بعضی افراد هر چند دقیقه یا چند ثانیه یک بار دچار تعویض شخصیت می‌شوند و برخی هر چند روز یک بار. درمانگر ممکن است بتواند با هیپنوتیزم کردن بیمار، شخصیت‌های مختلف بیمار را به خواسته‌هایش پاسخگو کند. این شخصیت‌ها گاهی ممکن است افراد خیالی یا حیوانات باشند.
آیا ژنتیک و هورمون‌ها نیز می‌توانند باعث ابتلا به این بیماری شوند؟
دلیل دیگر ابتلا به این بیماری، ژنتیک است. در تحقیقی که روی 15 هزار دوقلو انجام گرفت، مشخص شد درصد ابتلا به اختلال شخصیتی میان دوقلوها بیشتر از تک‌قلوها می‌باشد. داشتن والدین مبتلا به اختلالات شخصیت، به همین میزان، احتمال ابتلا به اختلال شخصیت را بالا می‌برد.
دلیل دیگر، مشکلات هورمونی در این افراد است. مثلا هورمون اندوژن و تستسترون در افراد پرخاشگر بیشتر از افراد غیرپرخاشگر است. همچنین، این افراد تغییرات واضحی در ترشح اندروفین، سروتونین و دوپامین با افراد عادی از خود نشان می‌دهند.
تاثیر خانواده و عوامل اجتماعی و فرهنگی در ابتلا به این بیماری
رشد روانی سالم در محیط خانواده نقش پررنگی در شخصیت افراد دارد. عدم دریافت توجه از پدر و مادر، نحوه قطع شیردهی، آموزش آداب توالت رفتن، نحوه پاسخ‌دهی به نیاز کودک و آموزش آداب جنسی توسط والدین، از جمله عوامل تاثیرگذار می‌باشد.
عوامل اجتماعی و فرهنگی هم در تکوین شخصیت فرد نقش دارد، زیرا انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند. تحقیقات نشان داده رفتارهایی مثل دزدی، قتل و تجاوز در طبقات پایین‌تر اجتماعی بیشتر دیده می‌شود. بروز علایم پارانویید که از نشانه‌های اختلال شخصیت است در افرادی بیشتر است که در محیطی رشد کرده‌اند که از سوی دیگران کنترل می‌شدند.
علایمی که بیماران مبتلا به اختلال چند شخصیتی از خود بروز می‌دهند
همه ما تجربه خفیفی از این اختلال داریم، مثل زمانی که در حال انجام کاری هستیم و در رویا غرق می‌شویم، اما بیمار چند شخصیتی در مراحل پیشرفته‌تر و شدید‌تری قرار دارد و بیماری او باعث گسستگی و از بین رفتن ارتباط میان افکار، خاطرات، احساسات یا رفتار می‌شود.
در بعضی از این موارد، شخصیت‌های متمایز یک فرد حتی در استعداد‌ها با هم تفاوت دارند. حتی دیده شده در تن صدا و ادا و اطوار خود در طول شخصیت‌های متفاوت، تفاوت قابل ملاحظه‌ای داشتند. حتی این اختلال در علایم فیزیولوژیک مثل فشار خون و فعالیت‌های مغز نیز تاثیر دارد.
افراد مبتلا به این اختلال، علایم روانشناختی بسیاری را تجربه می‌کنند، از جمله:
- تغییر سطح عملکرد
- سردرد یا درد شدید در سایر قسمت‌های بدن
- غیرواقعی سازی، یعنی احساس خارجی بودن عجیب یا غیر واقعی بودن محیط اطراف
- افسردگی
- اضطراب
- بی نظمی در خوردن و خوابیدن
- مشکلات مربوط به عملکرد جنسی
- مصرف مواد
- فراموشی
- خلسه
- تجربیات خارج از بدنی
- پرخاشگری و خشونت
- رفتارهای پرخطر یا ویرانگر، مثل دزدی یا رانندگی پر سرعت
- توهم
- رفتارهای خودزنی
- خطر خودکشی
شیوه‌های درمان این بیماری
روش‌های درمان این بیماری، شامل ترکیبی از شیوه‌های زیر است:
- روان‌درمانی: تجمیع همه شخصیت‌های گسسته و یکی کردن آنها یا حذف شخصیت‌های اضافی و مخرب
- روان‌کاوی: با تحلیل تجارب گذشته کمک می‌کند فرد نسبت به احساس خود، بینش پیدا کند
- شناخت درمانی رفتاری
- حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم
- رفتار درمانی دیالکتیک
- خانواده درمانی
- مراقبه و آرام‌سازی
- هیپنوتیزم: به علت تلقین‌پذیر بودن افراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی
- دارو: برای کاهش هذیان و توهم و افسردگی و اضطراب
مطالب مرتبط:
چه کسانی اختلال شخصیت مرزی دارند و چگونه درمان می شوند؟
