اختلال برانگیختگی جنسی چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟
فردی که اعتیاد به دیدن فیلم‌های پورن دارد به دلیل دیدن تصاویر بازیگران پورن و فیزیک جنسی آنها ناخودآگاه به مقایسه شریک جنسی خود با این بازیگران می‌پردازد و چون شریک جنسی‌اش نمره قابل قبولی از این نظر نمی‌گیرد دچار اختلال برانگیختگی جنسی می شود.
موسسه خانواده سلامت بنیان- دکتر علی شیخ الاسلامی، روانشناس و سکس تراپ؛ یکی از اختلالات عملکرد جنسی، اختلال برانگیختگی جنسی است. برانگیختگی جنسی به تغییرات فیزیولوزیک و روانشناختی قبل از عمل جنسی گفته می‌شود که فرد را برای برقراری رابطه جنسی آماده می‌کند. این حالت در مردان با نعوظ یا سفت شدن آلت تناسلی مشخص می‌شود و در زنان با لزج شدن مجرای تناسلی یا مرطوب شدن مهبل و سفت شدن نوک سینه‌ها. در هر دو جنس تمرکز بر محرک شهوانی صورت می‌گیرد تا این حالت برانگیختگی ایجاد و حفظ شود.
نشانه‌های اختلال برانگیختگی جنسی در زنان و مردان
کشش شدید روانی و تحریک جسمی در هر دو جنس باعث برانگیختگی می‌شود. در صورتی که اختلال برانگیختگی جنسی وجود داشته باشد در مرد نعوظ شکل نمی‌گیرد و امکان برقراری رابطه جنسی ایجاد نمی‌شود و در زنان نیز خشکی مجرای تناسلی وجود خواهد داشت که می‌تواند باعث دردناک شدن مقاربت و یا عدم لذت جنسی در رابطه بشود. در زنان بطور معمول تا قبل از یائسگی اختلال برانگیختگی جنسی نادر است ولی بعد از یائسگی این مشکل بیشتر دیده می‌شود.
عوامل متعددی باعث بروز اختلال برانگیختگی جنسی می‌شود که به سه دسته عوامل جسمی یا ارگانیک، عوامل روانشناختی و عوامل میان فردی قابل تقسیم هستند.
مشکلات جسمی که موجب اختلال برانگیختگی جنسی می‌شوند
عوامل ارگانیک یا جسمی: برخی بیماری‌ها در هر دو جنس باعث چنین مشکلی می‌شوند از جمله دیابت، مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس، بیماری عروقی، استفاده از داروها، سو مصرف الکل و سو مصرف مواد. همچنین، دارو‌های ضد فشار خون مثل آتنولول و پروپرانولول، دارو‌های دیورتیک تیازیدی و دارو‌های ضد افسردگی سه حلقه‌ای، مهارکننده‌‌های بازجذب سروتونین و مهارکننده‌‌های مائو، دارو‌های ضد سایکوتیکی چون فنوتیازین ها و ریسپریدون، دارو‌های تثبیت کننده خلق مثل کاربامازپین و لیتیم، دارو‌های هورمونی مثل سیپروترون استات، استروزن‌ها و …، کاهنده‌‌های چربی مثل جم فیبروزیل و کلوفیبرات، ضد تشنج‌هایی مثل فنی توئین و کاربامازپین، دارو‌های کاهنده اسید معده‌ای مثل سایمتیدین و رانیتیدین و داروهایی چون آلوپورینول، ایندومتاسین، فنوتیازین، دی سولفیرام و آنتی هیستامین‌ها می‌توانند باعث اختلال برانگیختگی میل جنسی شوند.
عوامل روحی و روانی ایجاد کننده اختلال برانگیختگی جنسی
عوامل روانشناختی: این عوامل گستردگی زیادی دارند. برخی بیماری‌های روانشناختی مثل افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه می‌توانند باعث اختلال برانگیختگی جنسی شوند. سایر عوامل روانشناختی عبارتند از نگرش منفی نسبت به رابطه جنسی، نگرش منفی نسبت به همسر، عزت نفس پایین، اضطراب و تنش ناشی از محیط یا شرایط نامناسب برای سکس.
در جامعه ما مسائل جنسی و سکس یک تابو است و صحبت علنی در مورد این مسائل خوشایند نیست. آموزش رسمی در این حوزه نداریم و اکثر افراد از طریق تصاویر و فیلم‌های پورنوگرافی در این زمینه آموزش دیده‌اند. وقتی فرد این مسائل را نوعی حوزه ممنوعه تصور می‌کند و تا مدت‌ها امیال جنسی خود را سرکوب می‌نماید و از سوی دیگر آموزش صحیحی نیز دریافت نمی‌کند، بعد از ازدواج تا مدت‌ها با این مساله دچار مشکل است و در رابطه جنسی با همسر خود نمی‌تواند راحتی و آرامش لازم را داشته باشد و بر لذت بردن از رابطه متمرکز شود.
نگرانی و اضطراب از اینکه همسرش در مورد او و اندام جنسی او چه تصوری دارد، آیا رفتار جنسی که او انجام می‌دهد مورد قبول و دلخواه طرف مقابل هست یا خیر؟ چه نگاهی به رفتار او در رابطه جنسی صورت خواهد گرفت؟ و امثال آن سوالاتی است که ذهن فرد را درگیر خویش می‌سازد و همه این‌ها باعث اضطراب و نگرانی شده و به نوعی اختلال برانگیختگی جنسی ایجاد می‌نماید.
تأثیر تماشای فیلم‌های پورنوگرافی بر رابطه جنسی
از سوی دیگر، دیدن تصاویر و فیلم‌های پورنوگرافی باعث می‌شود تا فرد تصوری از شریک جنسی در ذهن خود ایجاد کند که در اکثر مواقع با واقعیت همخوانی ندارد. فردی که اعتیاد به دیدن فیلم‌های اینچنینی دارد به دلیل دیدن تصاویر بازیگران پورن و فیزیک جنسی آنها ناخودآگاه به مقایسه شریک جنسی خود با این بازیگران می‌پردازد و چون شریک جنسی‌اش نمره قابل قبولی از این نظر نمی‌گیرد دچار مشکل شده و در رابطه نمی‌تواند برانگیخته شود.
همچنین فردی که درگیر روابط فرازناشویی می‌شود، هنگامی که قصد برقراری رابطه جنسی با همسر خویش را دارد به دلیل احساس گناه ناشی از روابط فرازناشویی ممکن است دچار اختلال برانگیختگی جنسی گردد و نتواند رابطه قابل قبولی با همسر خویش داشته باشد.
کسانی هم که در مورد خودانگاره بدنی شان دچار مشکل هستند در رابطه احساس ترس و نگرانی از واکنش تمسخر آمیز یا سرزنشگر از سوی شریک جنسی دارند و همین امر می‌تواند باعث اختلال برانگیختگی جنسی در آنها بشود. همچنین فردی که با همسر خویش احساس صمیمیت ندارد بویژه هنگام رابطه جنسی دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند آرامش لازم برای برقراری رابطه جنسی را داشته باشد و به همین دلیل در برانگیختگی جنسی نیز دچار مشکل می‌گردد.
اهمیت رعایت بهداشت در برانگیختگی جنسی
عدم توجه یکی از همسران به فراهم‌سازی جذابیت جسمانی لازم نیز می‌تواند دلیل دیگری برای ایجاد اختلال برانگیختگی جنسی باشد. برخی از مردان یا زنان بهداشت فردی را به خوبی رعایت نمی‌کنند، مو‌های ناحیه را کوتاه و پاکیزه نگاه نمی‌دارند، به موقع حمام نمی‌روند و رفتارهایی دارند که نشان می‌دهد اهمیتی به جذابیت جنسی خویش نمی‌دهند لذا نمی‌توانند برانگیختگی جنسی مناسبی در همسر خویش ایجاد نمایند.
شرایط نامناسب محیطی نیز یکی دیگر از دلایل اختلال برانگیختگی جنسی است. نبود فضای مناسب، احتمال ورود سرزده فرزندان یا افراد دیگر به محل سکس، روشن یا تاریک بودن فضا، گرما یا سرمای محیط، شلوغی و سر و صدا و … می‌توانند باعث ایجاد تنش و نگرانی در فرد شده و اجازه برانگیختگی را به وی ندهند.
ارتباط مستقیم میزان صمیمیت زوجین و رابطه جنسی آنها
عوامل میان فردی: رابطه بین دو نفر هر چقدر صمیمانه‌تر باشد و آنها با هم راحت‌تر باشند در رابطه جنسی نیز موفق‌ترند و هر چقدر فاصله بین دو نفر سرد‌تر و فاقد صمیمیت باشد به همان نسبت رابطه جنسی نیز بیشتر دستخوش اختلال می‌شود.
در احادیث نیز داریم که زن و مرد در وقت تنهایی باید لباس حیا را از تن به درآورند و بعد از رابطه بار دیگر این لباس را به تن کنند. در جوامعی مثل جامعه ما که سکس تابو محسوب می‌شود در روابط زناشویی، میزان صمیمیت کاهش می‌یابد و همین باعث مشکلات برانگیختگی جنسی می‌شود. فردی که با همسر خویش احساس صمیمیت ندارد بویژه هنگام رابطه جنسی دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند آرامش لازم برای برقراری رابطه جنسی را داشته باشد و به همین دلیل در برانگیختگی جنسی نیز دچار مشکل می‌شود.
همچنین، زمانیکه محبت عاطفی لازم از سوی همسر ارائه نمی‌شود و یا اختلاف و تنشی در رابطه عاطفی وجود دارد، اختلال برانگیختگی جنسی ایجاد می‌شود.
باور‌ها یا اسطوره‌‌های غلط جنسی
بصورت عمومی باورهای غلطی در مورد رابطه جنسی در جامعه وجود دارد که این باور‌ها می‌توانند باعث اختلال برانگیختگی شوند. نمونه‌‌های این باور‌ها عبارتند از:
– رابطه جنسی باید طبیعی و خودبه‌خود صورت گیرد و درخواست کردن از دیگری موجب از بین رفتن لذت آن می‌شود.
– هر تماس فیزیکی و معاشقه باید ختم به رابطه جنسی شود.
– مرد‌ها همیشه می‌خواهند و آماده برقراری رابطه جنسی هستند.
– رابطه جنسی برای مرد‌ها خوشایند است و زنان فقط برآورنده نیاز مردانند و خودشان نیازی به رابطه ندارند.
– مرد‌ها باید عهده‌دار و هماهنگ کننده روابط جنسی باشند.
– زن‌ها انتظار دارند مرد‌ها همه چیز را در رابطه با مسایل جنسی بدانند.
– اگر زنی در رابطه ارضا نشد، نباید بیان کند بلکه باید نمایش بازی کند که ارضا شده است.
– مرد‌ها در رابطه جنسی نباید احساساتی برخورد کنند.
– هر وضعیتی در سکس به جز وضعیت سنتی کثیف و غیر قابل قبول است.
– زن‌ها حق ندارند تقاضای سکس کنند و باید منتظر باشند تا مرد شروع کننده رابطه باشد.
– مردانگی مرد‌ها در عملکرد جنسی آنها ارزیابی می‌شود.
– زن‌ها باید حیثیت خود را خوب حفظ کنند. زنانی که در سکس فعال هستند بی حیا محسوب می‌شوند.
– زن‌ها باید جذاب، مطیع و غیر فعال باشند چون مرد‌ها چنین انتظاری دارند.
– داشتن رابطه جنسی به معنای داشتن دخول است.
– رابطه جنسی خوب همواره باعث ارگاسم می‌شود.
– مردی که میل جنسی کمتری دارد دچار مشکل است.
– زن‌ها از یک آلت تناسلی بزرگ بیشتر تحریک دریافت می‌کنند تا یک آلت تناسلی کوچک.
– عاطفه‌ای به مرد‌ها نشان ندهید چون در این صورت مرد از شما رابطه جنسی مطالبه می‌کند.
– اگر یک زن تمایل به داشتن رابطه جنسی داشته باشد بی بند و بار و بی حیاست.
باورهای فوق باورهای نادرستی هستند که متاسفانه در جوامع مختلف از جمله جامعه ما نیز شیوع دارند و بسیاری از مشکلات و اختلالات عملکرد جنسی از جمله اختلال برانگیختگی جنسی ناشی از همین باورهای غلط است. باید با آموزش صحیح کمک کرد تا این باور‌ها از ذهن افراد زدوده شود.
نحوه درمان اختلال برانگیختگی جنسی
بسته به اینکه منشا اختلال عملکرد جنسی کدامیک از عوامل ذکر شده در بالاست درمان نیز می‌تواند متفاوت باشد. در صورتیکه مشکل ارگانیک یا جسمی وجود داشته باشد یا اختلال ناشی از داروها باشد می‌توان از درمان دارویی استفاده کرد و یا با جایگزینی دارو با دارویی که اختلال عملکرد جنسی ایجاد نمی‌کند مشکل را درمان نمود. همچنین در مواقع سوء مصرف الکل یا مواد نیز با ترک مصرف الکل یا مواد می‌توان مشکل را برطرف کرد.
در مواردی که علت اختلال برانگیختگی جنسی یک علت روانشناختی است از روان درمانی فردی، رفتار درمانی و آموزش می‌توان استفاده کرد و در مواردی که رابطه میان فردی دچار مشکل است با زوج درمانی و آموزش می‌توان کمک کرد تا مشکل حل شود.
در همین زمینه بخوانید:
زنان و مردان چه تفاوت هایی در رفتارهای جنسی دارند؟
تاثیر انگاره بدنی در مورد اندام های جنسی در رضایت زنان و مردان از رابطه جنسی
خیلی مطلب جالبی بود