وقتی مسائل اجتماعی و فرهنگی، کار برخی افراد را به خودکشی می‌رسانند
یکی از ابعاد خودکشی که معمولا کمتر به آن پرداخته می‌شود، بعد اجتماعی آن است. خودکشی در کنار این که یک پدیده فردی و روانشناختی است، یک پدیده اجتماعی هم محسوب می‌شود و برای پیشگیری و کنترل، باید به بعد اجتماعی آن نیز توجه داشت. در این مطلب، بنیامین نعیمایی، جامعه‌شناس اشاره‌ای به ابعاد اجتماعی این موضوع داشته است.
موسسه خانواده سلامت بنیان – بنیامین نعیمایی، جامعه‌شناس؛ خودکشی توسط یک فرد اتفاق می‌افتد، اما در واقع، یک پدیده اجتماعی است و تبعات اجتماعی دارد. در واقع، این پدیده یک مساله چند بعدی است و نمی‌توانیم تنها یک عامل را در اقدام فرد برای کشتن خود موثر بدانیم.
کسی که خودکشی می‌کند، یک شبه به این تصمیم نمی‌رسد و در واقع، یک روند را طی می‌کند. چنین فردی در یک خانواده و شرایط اجتماعی و فرهنگی خاص بزرگ می‌شود و در نهایت به نقطه ای می‌رسد که خود را از بین می برد.
6 هزار خودکشی منجر به مرگ در سال 1401 رخ داد
آمارهای سال 1401 نشان می‌دهد در آن سال 6 هزار خودکشی منجر به مرگ در کشور اتفاق افتاده بود. این در حالی است که بین 20 تا 30 برابر این آمار، اقدام به خودکشی انجام می‌شود.
به‌طور کلی، میانگین خودکشی در ایران نسبت به دنیا پایین‌تر است، اما این میانگین در میان جوانان 18 تا 32 سال ما، دو برابر بیشتر از میانگین جهانی است.
تاثیری که التهابات سیاسی و مشکلات اقتصادی در افزایش آمار خودکشی دارد
یکی از مسائلی که می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد، تحولات و التهابات سیاسی است. در این التهابات نوسان در خلق‌وخوی افراد به وجود می‌آید و نگرانی‌ها و اضطراب‌ها افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که شرایط سیاسی با ثبات می‌تواند باعث آرامش خاطر شود.
مسائل اقتصادی مانند بیکاری و فقر نیز سهم عمده‌ای در خودکشی دارند، البته، این گونه نیست که افراد صرفا به دلیل فقر یا بحران‌هایی که در زندگی تجربه می‌کنند، دست به این اقدام بزنند.
این 4 استان غربی کشور بیشترین آمار خودکشی را دارند
آمار خودکشی در استان‌های غربی مانند کرمانشاه، ایلام، کردستان و کهگیلویه و بویر احمد بیشتر از سایر استان‌هاست. در کل کشور، 6 خودکشی موفق به ازای هر 100 خودکشی اتفاق می‌افتد، در حالی که این آمار در غرب کشور، 13.5 اقدام موفق به ازای هر 100 خودکشی است.
همچنین، جالب است بدانید آمار خودکشی زنان در این استان‌های غربی بالاتر از مردان است.
یکی از دلایلی که می‌توان برای این اتفاق عنوان کرد، بافت سنتی و فرهنگ حاکم بر این استان‌هاست.
لازم به ذکر است که فرهنگ اعم از دین است و دین ذیل فرهنگ قرار می‌گیرد. حتی در برخی جاها شاهد سلطه فرهنگی خلاف دین هستیم. مثلا دین مردم را از خودکشی نهی کرده، اما فرهنگ به قدری مسلط است که این اتفاق می‌افتد.
یکی از پیامدهای افزایش خودکشی، تغییر سیاستگذاری در این زمینه است
یکی از پیامدهای اجتماعی خودکشی این است که می‌تواند در سیاست‌گذاری‌ها تاثیرگذار باشد. رویکرد برخی این است که نباید درباره آسیب‌های اجتماعی صحبت کنیم، چون جامعه با این آسیب‌ها بیشتر آشنا می‌شود و امکان دارد افراد بیشتر سراغ آن بروند. این در حالی است که مسائل اجتماعی نیز مانند مشکلات جسمی نیاز به رسیدگی دارند وگرنه تبدیل به یک بیماری خطرناک می‌شوند و آسیب‌های بیشتری ایجاد می‌کنند. بنابراین، تحول در سیاستگذاری و تغییر ریل سیاستگذاری می‌تواند یکی از پیامدهای اجتماعی افزایش خودکشی باشد.
سازمان‌های مردم نهاد و مراکز مشاوره می‌توانند در این زمینه اثرگذار باشند. این مراکز می‌توانند بحران‌هایی که هر روز مشاهده می‌کنند را با سیاست‌گذاران در میان بگذارند تا اقدامات اجتماعی لازم در این زمینه انجام شود.
مراقبان اجتماعی نیز می‌توانند از طریق ارائه حمایت‌های اجتماعی، هم باعث کاهش روند این مساله شوند، هم آثار و پیامدهای آن را کاهش دهند.
این افراد می‌توانند کمک کنند سیستم ارجاع اتفاق بیفتد. به این معنا که با فرد در معرض خودکشی صحبت کنند، احساس همدلی و درک شدن به او بدهند و سپس او را به درمان‌گر ارجاع دهند.
لازم است در کشور ما سیاستگذاری و مراقبت‌های اجتماعی تقویت شود و مشاوره خودکشی در سیاست‌های حمایتی قرار بگیرد. مثلا وقتی آمارها نشان می‌دهد در چهار استان کشور، آمار خودکشی در وضعیت بحرانی قرار دارد، و بسیاری از زنان و حتی نوعروسان خودسوزی می‌کنند، می‌توانیم مداخله و کنترل‌های لازم را در این زمینه انجام دهیم.
پیگیری این موارد باید برعهده سازمان‌های مردم‌نهاد و مراقبان اجتماعی باشد.
آموزش مهارت‌های زندگی و تاب‌آوری اجتماعی از خودکشی پیشگیری می‌کند
همچنین، لازم است کمپینی برای آموزش مهارت‌های زندگی از سنین پایین و حتی از پیش دبستان و مهد کودک داشته باشیم. آموزش مهارت‌های زندگی، مهارت‌های حل مساله و افزایش اعتماد به نفس، می‌تواند در پیشگیری از خودکشی موثر باشد.
موضوع مهم این است که اگر ما در زندگی خود با بحران روبرو شدیم، چگونه باید حل مساله کنیم. همه ما در زندگی با بحران‌های اقتصادی، فردی، از دست دادن عزیزان، بحران‌های سیاسی و … مواجه می‌شویم. بنابراین، باید یاد بگیریم که چگونه با این بحران‌ها مواجه شویم و حل مساله داشته باشیم.
تاب‌آوری اجتماعی نیز مساله مهم دیگری است که می‌تواند در پیشگیری از خودکشی موثر باشد. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که با تنش‌ها، استرس‌ها و ریسک‌های مختلفی مانند زلزله، سیل، جنگ و … روبه‌رو است و همین مساله ضرورت یادگیری تاب‌آوری را بهتر نشان می‌دهد.
تاب‌آوری موقع بحران ورود پیدا می‌کند. در شرایط بحرانی، مشاوران و روانشناسان می‌توانند کمک کنند تاب‌آوری شما بالاتر برود و بتوانید به شکل موثرتری با بحران روبررو شوید.
تاب‌آوری، نوعی پیش آمادگی ایجاد می‌کند تا هنگامی که بحران اتفاق می‌افتد، افراد بدانند چگونه باید با آن برخورد داشته باشند. کسانی که تاب‌آوری بالایی دارند، می‌توانند مدیریت، کنترل و حتی پیش‌بینی‌پذیری داشته باشند.
