چرا ازدواج سفید گسترش پیدا کرده و چه مشکلاتی ایجاد میکند؟
یکی از دلایلی که افراد سراغ ازدواج سفید میروند این است که نمیخواهند تعهدی نسبت به یکدیگر داشته باشند. این افراد برای فرار از تعهد قانونی حاضر به ازدواج قانونی نیستند.
دکتر علی شیخالاسلامی، مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان؛ رواج ازدواج سفید در ایران، دلایل و عوارض شیوع این موضوع به کشورهای دیگر برمیگردد. با بررسیهای انجام شده در آمریکا و اروپا دیده میشود که علیرغم آزادی در روابط جنسی، موضوع ازدواج سفید یا همباشی گسترش پیدا کرده است.
در سال 1970 حدود 500 هزار ازدواج سفید وجود داشت، در حالی که آمار در سال 1998 به حدود 4 میلیون زوج رسید که به شکل غیر رسمی با یکدیگر زندگی میکنند.
ازدواج سفید در آمریکا، راهکاری برای دور زدن قوانین سختگیرانه
علت رواج این نوع ازدواج در آمریکا سختگیریهای مربوط به طلاق و مسائل قانونی مربوط به آن بود. به این دلیل که در این کشور با طلاق باید نصف اموال بین زوج تقسیم میشد و دیگر اینکه قوانین سختگیرانهای برای طلاق وجود داشت و اجازه طلاق به راحتی به این افراد داده نمیشد.
ازدواج سفید، ازدواجی عاشقانه نیست
ازدواج سفید به دلیل گذر یک جامعه از سنت به مدرنیته رخ میدهد و علت این موضوع، بیشتر تعهد نداشتن است. باید بدانیم که در مثلث عشق، یک ضلع تعهد، یک ضلع اشتیاق و یک ضلع آن صمیمیت است.
کسانی که وارد این نوع رابطه میشوند تعهدی به طرف مقابل ندارند، پس این نوع ازدواج نمیتواند ازدواج عاشقانهای باشد به این دلیل که همیشه این نگرانی درباره طرفین رابطه وجود دارد که ممکن است طرف مقابل رابطه را ترک کند.
در این نوع ارتباط در ابتدا افراد یک هیجان زودگذر و احساس صرف نسبت به یکدیگر دارند و به محض کوچکترین سختی به راحتی میتوانند از یکدیگر جدا شود و یکدیگر را رها کنند. در صورتی که در عشق تعهد وجود دارد و فرد حاضر است به دلیل عشقی که به طرف مقابل دارد خود را به سختی بیاندازد.
یکی از دلایلی که افراد سراغ ازدواج سفید میروند این است که تعهدی نسبت به یکدیگر نداشته باشند. معمولا افراد برای فرار از تعهد قانونی حاضر به ازدواج قانونی نیستند وگرنه در صورت تعهد داشتن دیگر تفاوتی میان این نوع ازدواج با ازدواج شرعی و قانونی وجود ندارد.
جامعه ایران در حال گذار است و از سنتی به سمت مدرنیته در حال حرکت است. در جامعه سنتی ایران نقش زن و مرد کاملا شفاف بود و نقش خاص خود را داشتند اما امروزه نقشها در حال تغییر است و فقط مردان نانآور خانه نیستند.
در این شرایط، برابرخواهی گسترش پیدا کرده است. وقتی هم که برابرخواهی ایجاد شود عدهای برای فرار از قوانین به ازدواج سفید روی میآورند.
سختگیریهای خانوادههای ایرانی، عاملی برای ازدواج غیرمتعهدانه
میزان بالای انتظارات، دلیل دیگر ایجاد ازدواج سفید است. خانوادههای دختر و پسر حاضر نیستند شرایط یکدیگر را بپذیرند و در این مورد چون برای دو نفر راهی وجود ندارد که از طریق روال سنتی در درون خانواده به هم برسند پس به ازدواج سفید یا همباشی روی میآورند.
موضوع دیگر، انتظاراتی است که دخترها در موضوع ازدواج دارند. تا زمانی که با پسر رابطه دوستانه دارند هیچ انتظاری از پسر وجود ندارد و در این حد که نیاز عاطفی دختر پاسخ داده شود مشکلی وجود نخواهد داشت اما به محض اینکه موضوع ازدواج مطرح میشود انتظارات بسیار زیادی از پسر به عنوان نانآور خانواده شکل میگیرد.
باید بر روی انتظارات جامعه کار کنیم و دختران انتظارات خود را تعدیل کنند. در این حالت، ازدواج آسان شکل میگیرد و در این حالت نیازی به همباشی نیست. به این دلیل که هدف از ازدواج سفید نیز همان ازدواج است، اینکه دو نفر از یکدیگر آرامش دریافت کنند و تنها تفاوت موجود این است که در ازدواج تعهد اخلاقی و قانونی بیشتری وجود دارد که در همباشی این تعهد وجود ندارد.
زنان ایرانی؛ قربانی ازدواج سفید
وقتی دو نفر بدون تعهد قانونی در کنار یکدیگر زندگی میکنند به هر دلیلی که رابطه به اتمام برسد خانم در این شرایط هیچ حق و حقوقی ندارد و نمیتواند مطالبه حق و حقوق کند.
در جامعه ما وقتی دختری بدون هیچگونه حمایت قانونی و رسمی همسر مردی شود در صورت خیانت مرد، وی هیچگونه پناهی برای حمایت شدن ندارد و و در صورت شکست، زن متضرر خواهد شد.
مردان تمایل بیشتری به ازدواج سفید دارند
در ازدواج سفید مرد از حق و حقوق قانونی که باید بپردازد فرار میکند و نفع خود را از این موضوع میبرد، هرچند از نظر روانی نیز شکستی را تجربه میکند و عوارض و پیامدهایی را برای وی به همراه دارد اما به دلیل هزینههای کمتر مالی و قانونی مردان تمایل بیشتری دارند که در زندگی چنین سبکی را در پیش بگیرند.
در کشورهای اروپایی قوانینی را برای این نوع ازدواج در نظر میگیرند تا به نوعی این ازدواج را به رسمیت بشناسند یعنی به این شکل که اگر زوجین سالها با هم زندگی کردند در هنگام جدایی بتوانند حق و حقوقی را مطالبه کنند تا به این شکل راه بیتعهدی بسته شود.
اثرات سودمند ازدواج دایم در مقایسه با همباشی
بالارفتن سن ازدواج در رواج بیشتر همباشی در ایران مزید بر علت است. وقتی شرایط ازدواج سخت باشد و امکانات مناسب برای ازدواج وجود نداشته باشد افراد به این شیوه ازدواج روی میآورند که پس از آن نیز دیگر تمایلی به ازدواج ندارند به این دلیل که چیزی را که از ازدواج میخواهند به دست آوردهاند اما غافل از این موضوع هستند که ازدواج رسمی و قانونی در درازمدت ثمرات قابل توجهی دارد که اینگونه ازدواجها با خود به همراه ندارند.
مساله اصلی که باعث جذب افراد به ازدواج سفید میشود اشتباه محاسباتی در فایده و ضرر این موضوع است. در تحقیقی در کشور آمریکا تفاوتهای ازدواج رسمی با روابط جنسی آزاد بررسی شد.
نتایج این پژوهشها نشان داد کسانی که ازدواج قانونی و دایم دارند طول عمر بیشتری در مقایسه با باقی گروهها دارند، کسانی که به طور رسمی ازدواج کردهاند سبک زندگی سالمتر و روابط جنسی رضایتمندانهتری دارند و دارای توان اقتصادی و مالی بیشتری نیز هستند.
همچنین، خانوادههای با حضور والدین، فرزندانی از لحاظ شخصیتی سالمتر و پختهتر از باقی افراد دارند.
فرزندان حاصل از ازدواج سفید، معضلی برای جامعه خواهند بود
اگر ازدواج سفید به داشتن فرزندی منجر شود آن فرزند دارای حقوق قانونی نیست و عملا این مسئله برای جامعه، نوعی معضل به حساب میآید. در این حالت، مشخص نیست که چه آیندهای برای کودکان حاصل از ازدواج سفید وجود خواهد داشت و مراجع قانونی باید فکری برای حل این مسئله کنند.
مطالب مرتبط: